« Terug naar de woordenlijst

Sekse-modellen

In het boek “Making Sex: Body and Gender from the Greeks to Freud” bespreekt Thomas Laqueur twee modellen van menselijke anatomie en foetale ontwikkeling: de theorie van één geslacht en de theorie van twee geslachten. Hij stelt dat in Europa tussen de 18e en 19e eeuw een fundamentele verandering in de houding ten opzichte van de menselijke seksuele anatomie plaatsvond. Laqueur betoogt dat voor de 18e eeuw vrouwen en mannen werden gezien als twee verschillende vormen van één essentieel geslacht: vrouwen bezaten dezelfde fundamentele voortplantingsstructuur als mannen, met als enige verschil dat de vrouwelijke genitaliën in het lichaam waren, niet erbuiten.Theorie van één geslacht

Volgens Laqueur was er vóór de 18e eeuw weinig interesse in het zoeken naar bewijs van twee afzonderlijke geslachten. Anatomisten zagen de vagina als een binnenstebuiten gekeerde penis, de schaamlippen als voorhuid, de baarmoeder als scrotum, en de eierstokken als testikels. Fysiologisch legt de theorie van één geslacht uit dat er in het bloed, sperma, melk en andere lichaamsvloeistoffen geen scherpe grens tussen de seksen bestond.

Theorie van twee geslachten

Rond de 18e eeuw verschoof het dominante beeld naar dat van twee geslachten die direct tegenover elkaar stonden. De afwijking van het model van één geslacht werd grotendeels veroorzaakt door politieke verschuivingen die de manier waarop de vrouwelijke seksualiteit werd gezien, uitdaagden. Vrouwen en mannen begonnen als tegenpolen te worden gezien, waarbij elk geslacht in relatie tot het andere werd vergeleken.

Rol van de wetenschap

Renaissance-anatomische illustraties toonden een vrouw als een binnenstebuiten gekeerde man. De representatie van het anatomische verschil tussen mannen en vrouwen was onafhankelijk van de daadwerkelijke structuren van deze organen.

Rol van het vrouwelijk orgasme

In de theorie van één geslacht werd gedacht dat een vrouw een orgasme moest hebben om te kunnen verwekken. Dit veranderde in de theorie van twee geslachten, waar werd aangenomen dat een vrouw zonder orgasme kon verwekken.

Seksuele socialisatie

De verandering van het model van één geslacht naar twee geslachten droeg bij aan een nieuw begrip van gender in de betekenis van de menselijke geschiedenis. Sigmund Freud probeerde de functies van de clitoris uit te leggen door de vooropgezette ideeën hierover te betwisten. Hij zag de clitoris als een middel om het vuur van seksueel genot over te dragen naar de vagina.

Kritiek

Laqueur’s theorieën zijn bekritiseerd door geleerden zoals Katharine Park, Robert Nye, Helen King, Joan Cadden en Michael Stolberg omdat ze bewijs van eerdere geleerden zouden verkeerd voorstellen en weglaten, evenals voor het trekken van een overdreven concreet portret van de verschuiving van het model van één geslacht naar twee geslachten.

Park en Nye betogen dat Laqueur tegenstrijdige verslagen van seks en anatomie door Aristoteles en Galenus samenbrengt om de indruk te wekken van een uniform geaccepteerd model van één geslacht vóór de 18e eeuw. King voert aan dat de modellen van één geslacht en twee geslachten in de geschiedenis naast elkaar hebben bestaan en niet door tijdperken waren gescheiden zoals Laqueur suggereert. Stolberg betwist Laqueur’s bewering dat seksueel dimorfisme alleen ontstond als reactie op de Verlichtingsidealen van gelijkheid en wijst op een complex netwerk van andere redenen voor de verschuiving naar seksueel dimorfisme. Joan Cadden heeft opgemerkt dat ‘één geslacht’-modellen van het lichaam al met scepsis werden behandeld in de oudheid en de middeleeuwen, en dat Laqueur’s periodisering van de verschuiving van één geslacht naar twee geslachten niet zo duidelijk was als hij deed voorkomen.


Dit artikel is gebaseerd op de Engelstalige Wikipedia-pagina On-sex and two-sex theories.

« Terug naar de woordenlijst