Orchidectomie
Chirurgisch verwijderen van de testes. Synoniemen: orchiectomie, orcheotomie, orchotomie, castratio, castratie.
Orchidectomie, ook wel orchiëctomie genoemd, is een chirurgische ingreep waarbij één of beide testikels (teelballen) worden verwijderd. Deze operatie kan om verschillende redenen worden uitgevoerd:
- Preventieve bahandeling: Als de kans op kwaadaardige tumoren groot is, kan er voor worden gekozen de testikels preventief te verwijderen.
- Behandeling van testikelkanker: Als er een tumor in een testikel wordt aangetroffen, kan het nodig zijn de aangetaste testikel te verwijderen om de verspreiding van de kanker te voorkomen.
- Behandeling van vergevorderde prostaatkanker: Het verwijderen van de testikels kan de productie van testosteron verminderen, een hormoon dat de groei van sommige prostaatkankers kan stimuleren.
- Genderbevestigende chirurgie: Als trans vrouwen dat willen kan een orchidectomie worden uitgevoerd als onderdeel van hun transitieproces.
- Trauma of infectie: In zeldzame gevallen kan het nodig zijn een testikel te verwijderen vanwege ernstig trauma of een ernstige infectie.
Na de operatie kunnen mannelijke patiënten kiezen voor een prothetische testikel om het uiterlijk van het scrotum natuurlijk te laten ogen.
Bij XY-vrouwen met testikels in het lieskanaal werd vroeger standaard een orchidectomie uitgevoerd. De officiële reden was dat er vrijwel zeker al op jonge leeftijd kwaadaardige tumoren in de niet-ingedaalde testikels zou ontstaan. Maar ongetwijfeld heeft de nurture-over-nature theorie van John Money een rol meegespeeld. Deze inmiddels weerlegde theorie ging ervan uit dat de opvoeding bepalend is voor de genderontwikkeliing en dat het kind niet geconfronteerd mag worden met kennis die haaks staat op het te ontwikkelen gender. Om die reden mochten XY-meisjes niet voetballen, lange broeken dragen, buiten ravotten of andere toentertijd met jongens geassocieerde zaken.
Bij een voldoende mate van ongevoeligheid voor testosteron, kiezen veel XY-vrouwen er tegenwoordig voor om de testikels te behouden omdat ze een natuurlijke bron van hormonen vormen (testosteron wordt bij deze vrouwen omgezet in oestrogeen, waardoor een natuurlijke inzet van de puberteit plaatsvindt). Uit onderzoek blijkt dat dit zeker tot aan de puberteit geen risico vormt. Daarna wordt aangeraden om de testikels regelmatig te laten controleren; omdat de testikels zich in hoog in het lieskanaal bevinden, moet die controle plaatsvinden met echoscopie of MRI.
« Terug naar de woordenlijst