Intersectionaliteit
Intersectionaliteit, of kruispungdenken, is het uitgangspunt dat personen discriminatie en/of onderdrukking ondervinden op grond van een veelvoud aan factoren.
Intersectionaliteit is een analytisch kader dat zegt dat individuen gelijktijdig kunnen behoren tot meerdere sociale categorieën of groepen, en dat deze overlappende lidmaatschappen elkaar beïnvloeden en complexe vormen van ongelijkheid en discriminatie creëren. Het concept is in de late jaren 80 ontwikkeld door Amerikaanse jurist en burgerrechtenactivist Kimberlé Crenshaw (1959).
Kernprincipes
- Overlappende Identiteiten: Intersectionaliteit gaat ervan uit dat mensen niet gedefinieerd kunnen worden door slechts één aspect van hun identiteit, zoals geslacht, ras, klasse, seksualiteit, handicap, of andere sociale categorieën. In plaats daarvan wordt erkend dat deze identiteiten overlappen en elkaar beïnvloeden.
- Discriminatie en Voorrechten: Het concept benadrukt dat mensen unieke vormen van discriminatie en voorrechten kunnen ervaren op basis van hun meervoudige identiteiten. Bijvoorbeeld, de ervaringen van een zwarte vrouw kunnen verschillen van die van een witte vrouw of een zwarte man.
- Sociale en Politieke Context: Intersectionaliteit houdt rekening met de verschillende sociale en politieke contexten waarin ongelijkheid en discriminatie plaatsvinden. Het erkent dat bepaalde groepen mensen kwetsbaarder kunnen zijn voor overlappende vormen van discriminatie.
- Kritiek op Traditionele Feministische en Antiracistische Benaderingen: Intersectionaliteit biedt ook kritiek op de manier waarop traditionele feministische en antiracistische bewegingen soms de complexiteit van overlappende identiteiten hebben genegeerd of ondergewaardeerd.
Toepassingen
- Sociale Rechtvaardigheid en Beleid: Intersectionaliteit wordt gebruikt om meer inclusieve en effectieve benaderingen van sociale rechtvaardigheid en beleidsvorming te ontwikkelen. Het helpt bij het identificeren van de manieren waarop verschillende vormen van discriminatie met elkaar verweven zijn.
- Academisch Onderzoek: In academische kringen wordt het gebruikt om complexe sociale fenomenen te analyseren, waaronder de kruising van gender, ras, klasse, seksualiteit en andere identiteiten.
Kritiek
Hoewel intersectionaliteit breed wordt erkend als een belangrijk theoretisch kader, zeggen sommige critici dat het te complex is of te moeilijk toe te passen is in praktisch beleid. Anderen stellen dat het kan leiden tot een oneindige opsplitsing van identiteitscategorieën, wat de focus op bredere maatschappelijke ongelijkheden kan verzwakken.
« Terug naar de woordenlijst