Inleiding
Wat is intersekse?
Is het een jongen of een meisje? Dit is de vraag die overal ter wereld wordt gesteld wanneer een kind ter wereld komt. Veel ouders zullen die vraag zonder nadenken beantwoorden. Maar voor een aanzienlijk aantal zal het antwoord ingewikkelder zijn.
Intersekse is een overkoepelend begrip dat gebruikt wordt om een brede variatie in natuurlijke seksediversiteit te beschrijven. Intersekse mensen worden geboren met een lichaam dat niet past binnen de geldende maatschappelijke normen van man of vrouw. Toch zijn de lichamen en de geslachtskenmerken van intersekse mensen gezonde variaties in de menselijke seksediversiteit.
Soms is intersekse al zichtbaar bij de geboorte, soms wordt het zichtbaar in de kindertijd, en bij weer anderen duurt het tot de puberteit of zelfs tot de volwassenheid. Er is ook een groep die er nooit achterkomt dat ze intersekse zijn, bijvoorbeeld omdat de verschillen alleen met een microscoop of een laboratoriumtest zijn vast te stellen.
Er zijn vele verschillende manieren waarop seksediversiteit zich kan manifesteren. Een kind kan geboren worden met een grotere clitoris of een kleinere, of een anders gevormde penis. Soms is een kind bij geboorte uiterlijk typisch vrouwelijk, maar blijkt het niet-ingedaalde testikels te hebben. En soms blijkt een typisch mannelijk uitziend kind een baarmoeder of eierstokken te hebben. In sommige gevallen zal een meisje niet beginnen met menstrueren of zal een jongen juist wel beginnen met menstrueren. Andere kinderen kunnen een hormoonhuishouding hebben die anders is dan van een ‘meisje’ of een ‘jongen’ wordt verwacht.
Deze variaties zijn natuurlijk en komen vaker voor dan je zou denken. Er is aangetoond dat ten minste 1 op de 200 mensen intersekse is [3 , 4]en sommige bronnen stellen dat tot 1,7% van de mensen enige variatie in hun geslachtskenmerken heeft[1]. In Nederland worden de cijfers van een groot Deens onderzoek gehanteerd[2]; daaruit bleek dat 1 op de 90 mensen voldoet aan de definitie van intersekse zoals NNID die gebruikt.
Geslachtskenmerken
Geslachtskenmerken kunnen worden onderverdeeld in primaire geslachtskenmerken en secundaire geslachtskenmerken.
- Primaire zijn de geslachtskenmerken die al bij de geboorte aanwezig zijn. Deze omvatten de chromosomen van de persoon, geslachtsorganen, reproductieve systemen, geslachtsklieren, hormoongevoeligheid en hormoonproductie.
- Secundaire zijn de geslachtskenmerken die zichtbaar worden tijdens de puberteit. Dat zijn borstgroei, haargroei, menstruatie, adamsappel, gestalte, spiermassa en vetverdeling.
Deze gids is gemaakt door IGLYO, OII Europe en EPA. Het heeft tot doel het onderwerp intersekse te introduceren bij jonge ouders, advies te geven over hoe je je intersekse kind het beste kunt ondersteunen, en te laten zien waar je meer informatie kunt vinden. De versie die u nu leest is door Stichting NNID, Nederlandse organisatie voor seksediversiteit, aangepast aan de situatie in Nederland. In november 2023 is de informatie voor het laatst bijgewerkt.
Referenties & verwante onderwerpen
Een gids voor ouders van intersekse kinderen. Samengesteld door IGLYO, OII Europe, EPA en NNID.