Jonge artsen leren van oude artsen

Veel artsen, vooral urologen, zien intersekse als een te repareren defect^{[4 , 5 , 10 , 13]}. Als zij over ‘consent’ spreken, bedoelen zij proxy consent gegeven door de ouders – iets dat bij nnmb’s door tal van instanties als ontoereikend wordt gezien 7474: Alleen het kind zelf kan toestemming geven voor een geslachtsbevestigende behandeling.Het is een misvatting dat nnmb’s toegestaan zijn als de ouders toestemming geven., 134134: Ouders die proxy consent geven voor nnmb’s schenden straffeloos de rechten van hun kind.Het is een misvatting dat ouders toestemming kunnen geven voor uitstelbare medische behandelingen.. In de ideeën van artsen is moeilijk verandering te brengen ^[9].

Dat betekent dat de opleiding weinig verandert omdat a) ervaren gezondheidswerkers toekomstige collega’s opleiden in een omgeving waarin verouderde en onjuiste inzichten van de mentor via het “hidden curiculum” ¹Hidden curriculum, of verborgen leerplan, is gedefinieerd als “Het geheel van invloeden die functioneren op het niveau van organisatiestructuur en cultuur, waaronder bijvoorbeeld impliciete regels om de instelling te overleven, zoals gewoonten, rituelen en vanzelfsprekendheden.”^[8]. Het artikel waar deze definitie van is overgenomen is uitermate kritisch over de rol die het hidden curiculum speelt in de opleiding van jonge gezondheidswerkers. Het Nederlands tijdschrift voor Geneeskunde vatte het effect samen met: “Opvallend was dat studenten vaak vernederd werden. Veel incidenten gebeurden met name in de klinische stages en ten overstaan van patiënten. Studenten voelen zich daardoor onzeker en geven zichzelf de schuld van het gebeurde. Tenslotte ervaarden de studenten dat geneeskunde (leren) vooral een kwestie was van competitie en minder van coöperatie. Een belangrijke vaardigheid is ‘in een goed blaadje komen’ bij je meerdere om je te vergewissen van een baan voor de toekomst.”. Minder kritische publicaties over dit onderwerp spreken over ‘socialisatie van de student’. Zowel verborgen curriculum als socialisatie zijn begrippen die voortkomen uit het werk van de Franse socioloog en cultuurtheoreticus Pierre Bourdieu over culturele reproductie^[1]. aan de arts in opleiding worden doorgegeven^[2] en b) de ervaren gezondheidswerker als rolmodel fungeert voor de minder ervaren gezondheidswerker.²Een anekdotisch, maar treffend, voorbeeld van de halsstarrige en steeds herhaalde overlevering van verouderde inzichten van leermeesters aan een nieuwe generatie is aderlating. Daarover zegt een artikel uit 1995: “Dat aderlaten zo lang overleefde is geen intellectuele anomalie – het was het resultaat van de dynamische interactie van sociale, economische en intellectuele druk, een proces dat nog steeds de medische praktijk bepaalt. Aderlating domineerde de therapeutiek omdat het succes ervan bewezen was door klinische ervaring, het voldeed aan de verwachtingen van patiënten en artsen en het werd ondersteund door de medische theorie en traditionele autoriteit. ^[7]”.  Met andere woorden: artsen in opleiding doen precies wat oudere artsen zeggen en dat is niet altijd verstandig.  Dat laatste is minder gunstig dan het klinkt omdat de machtsverhouding regelmatig misbruikt wordt door ervaren gezondheidswerker^{[8 , 11]}. Het gedrag van ouders die zich tegen de visie van de arts verzetten, wordt bewust of onbewust door de ervaren gezondheidswerker als ‘slecht proxy-schap’ gezien en dit wordt, opnieuw bewust of onbewust’, overgedragen op de minderervaren gezondheidswerkers^[12].

Al was het maar om zelf te overleven zal de leerling de visie van het ‘rol-model’-overnemen.³Dat mensen het respecteren of juist overtreden van normen van anderen overnemen is algemeen menselijk gedrag en geldt niet alleen voor gezondheidswerkers. In een klassiek experiment is onderzocht hoe mensen reageerden als in een parkeergarage een flyer onder de ruitenwisser van hun auto was gestoken; in een schone garage ruimden de mensen over het algemeen de flyer na lezing netjes op, terwijl in een garage met zwerfvuil, waar al flyers op de grond lagen en zelfs zichtbaar voor de proefpersonen een flyer op de grond werd gegooid, de flyer vaaker op de grond werd gegooid als de ^[3]. Nederlandse onderzoekers toonden in vergelijkbare experimenten aan dat normen vaker worden overtreden als anderen dat in de omgeving eerder hebben gedaan ^[6].  Goed voorbeeld doet goed volgen, maar slechte voorbeelden worden ook gevolgd. Artsen in opleiding zullen daarom niet snel, en hooguit in geringe mate, afwijken van de visie van hun mentor.

Om die keten te doorbreken is Wettelijke Regulering noodzakelijk en moeten artsen zo nodig strafrechtelijk worden aangesproken op hun gedrag.⁴ Dit betekent dat een arts zijn bevoegdheden kan worden ontnomen en in het uiterste geval een gevangenisstraf kan worden opgelegd, net zoals leraren en sporttrainers die zich ernstig misdragen tegenover kinderen ook kunnen worden gestraft. De afgelopen 70 jaar heeft laten zien dat de keten niet op een andere manier te doorbreken is.