MISVATTINGEN#129Niet aan artsen en ouders overlaten

  1. Diverse VN-verdragscomités stellen dat het de verantwoordelijkheid van de overheid is om ernstige mensenrechtenschendingen te voorkomen, onderzoeken en bestraffen.
  2. De VN Hoge-commissaris voor de Mensenrechten, het VN-Kinderrechtencomité en andere VN- en regionale instanties onderstrepen het belang van het beschermen van de rechten van intersekse personen, met name kinderen en jongvolwassenen.
  3. Het VN-Comité tegen Foltering beveelt Nederland specifiek aan om de lichamelijke integriteit en autonomie van intersekse personen te waarborgen, en niet-urgente medische of chirurgische ingrepen zonder geïnformeerde toestemming te voorkomen.
  4. De Nederlandse overheid wordt opgeroepen om een leidende rol te nemen in de wettelijke regulering van geslachtsbevestigende behandelingen voor intersekse personen, gebaseerd op de aanbevelingen van VN-organen.
  5. Er is sprake van zowel systemische als institutionele schending van de rechten van intersekse kinderen in Nederland, doordat ziekenhuisbesturen en artsen vrijheid krijgen om niet-noodzakelijke medische behandelingen (nnmb’s) uit te voeren.


Samengevat met AI en gecontroleerd door een redacteur.

HOOFDSTUK 129

De overheid moet nnmb’s actief bestrijden

Uitspraken van de Nederlandse overheid suggereren dat artsen samen met ouders een oplossing moeten vinden voor het wel of niet uitvoeren van nnmb’s. Instanties van de Verenigde Naties denken daar anders over en zeggen dat de staat nnmb’s de schending van de rechten van kinderen moet verbieden en vervolgen.

Het voorkómen, onderzoeken, en bestraffen van ernstige mensenrechtenschendingen is een taak van de overheid. Dat blijkt uit diverse uitspraken van VN-verdragscomités voor verdragen die door Nederland geratificeerd zijn. Zonder compleet te willen/kunnen zijn, blijkt de verantwoordelijkheid van de staat uit een drietal documenten:

  • de uitspraken van de VN Hoge-commissaris voor de Mensenrechten,1De VN Hoge-commissaris voor de Mensenrechten spreekt van “zeer ernstige schendingen van de mensenrechten […] Over dergelijke schendingen wordt zelden gesproken en ze worden nog zelden onderzocht of vervolgd. Het resultaat is straffeloosheid voor de daders, gebrek aan rechtsmiddelen voor de slachtoffers en een voortdurende cyclus van onwetendheid en misbruik.”[3]
  • de gezamenlijke verklaring van het VN-Kinderrechtencomité, zeven andere VN-instanties, en twee regionale instanties,2In de gemeenschappelijke verklaring van het VN Kinderrechtencomité en andere VN- en regionale instanties, worden de verantwoordelijkheden van VN-lidstaten benoemd: “De gezondheid en het welzijn van alle kinderen en jongvolwassenen moeten worden beschermd, onder meer door toegang tot niet-discriminerende gezondheidsdiensten en alomvattende seksuele opvoeding te waarborgen, en door de rechten van alle kinderen en jongvolwassenen op hun identiteit, autonomie en lichamelijke en psychische integriteit te beschermen. Wij roepen de staten op hun verplichting na te komen om de rechten van alle kinderen en jongvolwassenen zonder discriminatie te eerbiedigen, te beschermen en na te komen, en ervoor te zorgen dat lesbische, homoseksuele, biseksuele, transgender- en intersekse kinderen en -jongeren worden geraadpleegd en deelnemen aan besprekingen over beleid en wetgeving die van invloed zijn op hun rechten. Wij roepen ook mensenrechten- en kinderrechteninstellingen op hun mandaat te vervullen en hun rol te spelen bij de bescherming van deze kinderen tegen geweld en discriminatie. [2]
  • de aanbeveling van het VN-Comité tegen Foltering in de aanbevelingen voor Nederland.3Het VN-Comité tegen Foltering heeft Nederland aanbevolen: “De nodige wetgevende, administratieve en andere maatregelen nemen om de eerbiediging van de lichamelijke integriteit en de autonomie van intersekse personen te waarborgen, en ervoor te zorgen dat niemand tijdens zijn of haar kinderjaren zonder zijn of haar geïnformeerde toestemming wordt onderworpen aan niet-urgente medische of chirurgische procedures die bedoeld zijn om het geslacht van het kind te bepalen;” [1]

Dit betekent dat de overheid een leidende rol moet nemen in de wettelijke regulering van geslachtsbevestigende behandelingen voor intersekse personen waarbij, om nieuwe aanbevelingen van VN-Comités te voorkomen, moet worden uitgegaan van de aanbevelingen van het VN-Comité tegen Foltering 147147: Er zijn goede redenen om nnmb’s wettelijk te reguleren.Het is een misvatting dat er geen specifieke reden is om nu tot regulering van nnmb’s te komen..

Nu de overheid zegt dat artsen samen met ouders over nnmb’s mogen beslissen 148148: Nederland heeft geen wetgeving waarmee nnmb’s effectief en efficiënt kunnen worden aangepakt.Het is een misvatting dat Nederland al goede wetgeving heeft die de rechten van het kind beschermt., is sprake van een systemische schending van de rechten van het intersekse kind. Omdat ziekenhuisbesturen de geboden vrijheid gebruiken om artsen nnmb’s te laten uitvoeren is bovendien sprake van een institutionele schending van de rechten van het intersekse kind.

Standpunt NNID

De overheid moet nnmb’s actief bestrijden

Een overheid die nnmb’s niet verbiedt en zelfs nadrukkelijk zegt dat beslissingen over nnmb’s aan artsen worden overgelaten, maakt zich schuldig aan een systemische schending van de rechten van het kind. Een ziekenhuisbestuur dat nnmb’s laat uitvoeren door artsen, maakt zich schuldig aan institutionele schending van de rechten van het kind.

Wat mensen zeggen


  • Op oude voet doorgaan, in overleg met de ouders
    Er zijn nog altijd artsen die op oude voet doorgaan en zich niets aantrekken van het advies uit Europa. ‘De neiging naar vroeg opereren bestaat nog steeds. Maar wel in goed overleg met ouders en een team van urologen, psychologen en endocrinologen’, vertelt Concetta Salvatore, kindergynaecoloog bij het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam..[a]
    — Concetta Salvatore, kindergynaecoloog – 2018

  • De hele maatschappij, geen focus op piemel-vagina
    Ik kan niet zeggen dat die verantwoordelijkheid bij mijn moeder ligt, ook niet bij de artsen, maar gewoon bij de hele maatschappij. Dus dat er veel meer is in seks dan alleen maar dat piemel- vaginaverhaal. En ik denk dat dat stukje dus, dat is gewoon veel breder dan alleen maar een individu. En daarbij uiteraard vind ik dat de artsen niet zo gefocust hadden moeten zijn op het piemel- vaginaverhaal en mijn moeder ook niet zo gefocust. Maar ja, goed, dat is logisch, want die artsen waren zo gefocust daarop. En bij wie dan die verantwoordelijkheid ligt, dat wil ik veel breder trekken dan een individu. Dat wil ik gewoon betrekken op de hele maatschappij.[b]
    — Azra, 36 jaar – 2023
  1. Peters L. Hoe om te gaan met kinderen van wie het geslacht onduidelijk is. De Volkskrant. 7 april 2018, Pagina 14-16 Sect. Zaterdag. URL: https://www.volkskrant.nl/binnenland/hoe-om-te-gaan-met-kinderen-van-wie-het-geslacht-onduidelijk-is~a4590950/
  2. Cense M, Marinus MA. Als seks(e) niet vanzelfsprekend is: Een levensloopperspectief op de relationele en seksuele ontwikkeling van jonge intersekse personen. Nijmegen/Utrecht: Rutgers / Stichting NNID, 16 februari 2023 2023. Rapport Nr. NNID Onderzoek 2023-01. ISBN 9789493106062.
Letterlijk citaat mensenrechtenparadigma
Letterlijk citaat Medisch paradigma
Uitspraak/aanbeveling/citaat mensenrechten institutie of – authoriteit
Citaat van boek  of (peer-reviewed) artikel, niet aan één auteur toe te wijzen,
ongeacht het paradigma
  1. Committee against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment. Concluding observations on the seventh periodic report of the Netherlands*. CAT/C/NLD/CO/7. United Nations, 18 december 2018.
  2. UN Committee on the Rights of the Child (CRC), Special Rapporteur on extreme poverty and human rights, Special Rapporteur on the rights to freedom of peaceful assembly and of association, Special Rapporteur on the promotion and protection of the right to freedom of opinion and expression, Special Rapporteur on the right of everyone to the enjoyment of the highest attainable standard of physical and mental health, Special Rapporteur on the situation of human rights defenders, et al. Joint Statement: Discriminated and made vulnerable: Young LGBT and intersex people need recognition and protection of their rights, by the Committee on the Rights of the Child and other UN and regional bodies for the International Day against Homophobia, Biphobia and Transphobia – Sunday 17 May 2015 Geneva, Switserland: The United Nations Office of the High commissioner for Human Rights; 2015 [geraadpleegd 28 march 2021]. URL: https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=15941&LangID=E.
  3. Zeid Ra’ad Al Hussein. Opening remarks by Zeid Ra’ad Al Hussein, United Nations High Commissioner for Human Rights at the Expert meeting on ending human rights violations against intersex persons [Press release]. United Nations; 2015 [bewerkt 16 sept 2015; geraadpleegd 19 sept 2015]. URL: http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=16431&LangID=E#sthash.TTMfNnJr.dpuf.