HOOFDSTUK 128
De sociale en medische acceptatie van intersekse personen is te gering
Zowel door gezondheidswerkers als door de maatschappij als geheel is de acceptatie van intersekse gering. Intersekse personen worden iets minder geaccepteerd dan trans personen en veel minder dan lhb personen.
Dat gezondheidswerkers (moeten) stoppen met nnmb’s, wil nog niet zeggen dat intersekse door de medische gemeenschap geaccepteerd wordt. Daarnaast worden intersekse personen door de samenleving ongeveer even slecht geaccepteerd als trans personen (zie ook 105105: Intersekse mensen worden gepest, gediscrimineerd, en buitengesloten.Het is een misvatting dat intersekse mensen niet gepest, gediscrimineerd, buitengesloten, en aangevallen worden.|0.
Verdere medische rechtenschendingen
De afgelopen jaren zijn er veel mogelijkheden gekomen om intersekse kort na de bevruchting te herkennen. Dit ‘herkennen’ heeft tot doel de vrouw de gelegenheid te geven de zwangerschap af te breken 1Voor de goede orde: Abortus is de keuze en het recht van de vrouw. Dat staat buiten kijf. Toch is er verschil tussen een zwangerschapsafbreking die de vrouw kiest om haar moverende redenen, en de zwangerschapsafbreking die door artsen wordt aanbevolen omdat het kind intersekse is. Het laatste grenst aan, of is, eugenetica. Toch worden zwangerschappen afgebroken omdat het kind intersekse is [1 , 9 , 11 , 12 , 13 , 14 , 17 , 20]. Een boek over chromosoomafwijkingen en genetisch advies formuleert dit in een paragraaf over “XXX, XXY, XYY, 45,X, andere geslachtschromosoomafwijkingen” als volgt: “De preventie van chromosomale pathologie […] bestaat grotendeels uit secundaire preventie: in essentie, de selectieve beëindiging van zwangerschappen waarbij een chromosomale afwijking is vastgesteld, of het afwijzen van abnormale embryo’s na PGD.” [8]. De internationale interseksegemeenschap wil daarom dat aanstaande ouders eerlijke voorlichting krijgen over de gevolgen van intersekse zodat een beslissing voor zwangerschapsonderbreking op reële gronden en verwachtingen wordt genomen. Daarbij is het belangrijk wie de voorlichting geeft omdat gezondheidswerkers dikwijls uitgaan van parents centered care in plaats van patient centered care; parents centered care leidt eerder tot zwangerschapsafbreking of nnmb’s [10 , 21 , 22 , 25]. (zeer vroege echoscopie en NIPT 2NIPT: niet-invasieve prenatale test.) of om het terugplaatsen van intersekse embryo’s bij een IVF-procedure te voorkomen (PGD 3PGD: pre-implantatie genetische diagnostiek.). Daarnaast wordt al meer dan 35 jaar een omstreden[6] experimentele behandeling met Dexamethason gebruikt om vermannelijking, maar ook de daarmee mogelijk gepaard gaande lesbische seksuele oriëntatie[16], bij AGS te voorkomen; omdat er aanwijzingen zijn voor diverse ernstige bijwerkingen[23 , 26 , 27], is de behandeling in Zweden verboden. In de toekomst zal een technologie als CRISPR/Cas9 mogelijk gebruikt worden om intersekse bij embryo’s te ‘genezen’.
Vanuit ethisch oogpunt is het gebruik van deze technieken bij intersekse, voorzichtig uitgedrukt, niet geheel onomstreden. Behalve een discussie over de technologie zelf, zal moeten worden gekeken naar de wijze waarop aanstaande ouders geïnformeerd worden over intersekse. Op dit moment wordt door artsen ten onrechte een sterk negatief beeld van de gevolgen van intersekse geschetst.[2 , 7 , 15 , 18 , 19]
De Verklaring van Malta roept op een einde te maken aan zowel alle medische handelingen die bedoeld zijn om vroeg in de zwangerschap intersekse embryo’s te herkennen alsook aan medische behandelingen die bedoeld zijn om intersekse embryo’s te ‘genezen’[24].
Sociale-rechtenschendingen
De rechten van intersekse mensen worden ook buiten het ziekenhuis geschonden. Dat intersekse mensen in Nederland worden gediscrimineerd is vastgesteld in onderzoek dat in opdracht van de Europese Commissie is uitgevoerd[4]. Uit het onderzoek (zie ook Figuur 10 zijn een drietal conclusies te trekken:
- Intersekse loopt in de sociale acceptatie ongeveer 5 tot 18 procentpunt achter op lhb.
- De acceptatie is omgekeerd aan de verwachte discriminatie: ondanks dat mensen denken dat discriminatie van lhb aanmerkelijk vaker voorkomt dan de discriminatie van intersekse en transgender, zeggen zij vaker intersekse en transgender onacceptabel te vinden.4Opvallend is dat in Nederland gedacht wordt dat lesbische, biseksuele, en homoseksuele personen (lhb personen) veel meer gediscrimineerd worden dan trans personen en intersekse personen. 60 procent van de Nederlanders denkt dat de discriminatie van lhb personen wijdverbreid is. Voor discriminatie van trans personen ligt dat percentage op 54 procent, terwijl slechts 34 procent denkt dat discriminatie van intersekse vaak voorkomt.
- Acceptatie lijkt makkelijker als de ‘problematiek’ verder weg staat.5Zo vinden veel Nederlanders het prima als een directe collega lhb (96%), transgender (92%) of intersekse (91%) is. Maar als ze een minister-president moeten kiezen dalen die percentages al naar 93% (lhb), 85% (transgender) en 84% (intersekse). De vraag of ze het goed vinden of hun kind een relatie aangaat met een lhbti persoon scoorde het laagst: 86% voor een relatie met een lhb persoon, 69% voor een relatie met een transgender persoon en 68% voor een relatie met een intersekse persoon. Zie ook Figuur 10. Dit kan een indicatie zijn dat sociaalwenselijke antwoorden zijn gegeven: de acceptatie lijkt vooral ingegeven door veranderende sociale normen en waarden, en niet door intrinsieke acceptatie van lhbtiq+.
Onderzoek van het Europese bureau voor de grondrechten[5] en de nulmeting naar de kennis en opvattingen over intersekse[3] bevestigen het beeld dat de situatie van intersekse personen verbetering behoeft.
Standpunt NNID
Nnmb’s vormen slechts een klein deel van de mensenrechtenschendingen waar intersekse mensen mee te maken hebben
Als geen nnmb’s meer worden uitgevoerd, zullen intersekse mensen nog decennialang te maken hebben met schendingen van hun medische en sociale rechten of met de gevolgen van die schendingen.
Wat mensen zeggen
Doorgaan laat mensen denken dat er alleen M en V is
Stel dat ik tegen de ouders zeg: we opereren niet meer, u heeft het maar te accepteren. Dan moeten we er ook voor zorgen dat de maatschappij dit accepteert. Er is meer dan man en vrouw, dat zie ik elke dag weer hier in het ziekenhuis. En als wij doorgaan met dat alsmaar te corrigeren dan blijft men denken dat er alleen man en vrouw is.[a]
— Hedi Claahsen, kinderendocrinoloog – 2018
Niet douchen met anderen
Sommigen van hen zeggen: ik ga echt niet douchen met anderen.[b]
— — Sabine Hannema, kinderendocrinoloog – 2023
Abortus bij 5 maanden
Abortus bij vijf maanden, alleen omdat het geen jongetje of meisje is? Ik vond dat bizar! .[a]
—Janis Geraedts (moeder van Mila) – 2023