MISVATTINGEN#78 Stoppen met nnmb’s is een goed begin

  1. Startpunt, maar geen snelle oplossing: Zelfs als vanaf vandaag alle non-consensuele niet-noodzakelijke medische behandelingen (nnmb’s) stoppen, zijn niet alle problemen direct opgelost. Dit zou een goede start zijn, maar de impact van de laatste nnmb’s zal nog een mensenleven voortduren.
  2. Verbod op nnmb’s essentieel maar niet afdoende: Voor veel intersekse personen is het verbieden van nnmb’s cruciaal om gelijkheid te bereiken. Dit wordt zelfs als belangrijker ervaren dan antidiscriminatiewetgeving of de X-registratie in paspoorten. Echter, maatregelen zoals verplichte derde geslachtscategorieën worden vaak als onvoldoende of zelfs schadelijk beschouwd.
  3. Langdurige behoefte aan gespecialiseerde zorg: Zelfs na het stoppen van nnmb’s blijft er lange tijd behoefte aan gespecialiseerde cosmetische chirurgie en psychologische hulp. Gezondheidswerkers moeten kennis blijven vergaren over de gevolgen van nnmb’s.
  4. Emancipatie intersekse is een ‘wicked problem’: De emancipatie van intersekse personen is een complex en ongestructureerd probleem, met verschillende actoren en meningen. Dit vraagt om adaptief en lerend leiderschap en voortdurende aandacht.
  5. Maatschappelijke acceptatie en uitsluiting: Er bestaat geen eenvoudige oplossing voor de maatschappelijke acceptatie van intersekse en het beëindigen van uitsluiting. Dit proces vereist voortdurende aandacht. Daarbij is het nu tijd voor een belangrijke stap: Wettelijke Regulering.


Samengevat met AI en gecontroleerd door een redacteur.

HOOFDSTUK 78

Als er geen nnmb’s meer worden uitgevoerd zijn niet alle problemen opgelost

Stel dat vanaf vandaag geen enkele nnmb meer wordt uitgevoerd… dan zijn morgen niet alle problemen voorbij. Het zou een mooi begin zijn, maar het zal een mensenleven duren voordat er einde komt aan de gevolgen van de laatste nnmb’s.

Door veel intersekse mensen wordt het verbieden van nnmb’s gezien als een belangrijke eerste stap om een zekere mate van gelijkheid te bereiken; zelfs belangrijker dan opname in antidiscriminatie­wetgeving en de registratie van een X in het paspoort en op de geboorteakte.[3] 1De verplichte introductie van een derde geslacht in Duitsland (voor een beschrijving van de geschiedenis vanuit een Duits perspectief zie Von Wahl, 2022[8]) wordt in het beste geval ervaren als ondoeltreffend en in het slechtste geval potentieel schadelijk omdat hiermee de kwetsbaarheid verankerd wordt; bovendien worden hiermee de institutionele wortels van het probleem niet aangepakt. Hervormingen die uitsluitend op status zijn gebaseerd (zoals in Australië en Duitsland) worden gezien als aangestuurd door niet-intersekse personen en groepen, en – in het geval van verplichte derde geslachtscategorieën voor kinderen – als het verankeren van kwetsbaarheid. [3]

Als vanaf vandaag geen non-consensuele niet-noodzakelijke medische behandelingen (nnmb’s) meer worden uitgevoerd, zullen de gevolgen van de nnmb’s nog een mensenleven lang voelbaar zijn[1]. Daarom zullen gespecialiseerde cosmetische chirurgie2Cosmetisch chirurgen met kennis van de technieken die bij vroege chirurgie werd gebruikt zijn nodig om eventuele vervolgoperaties uit te voeren. en psychologische hulp nog tientallen jaren nodig zijn en daarom zullen chirurgen en psychologen nog tientallen jaren kennis over de gevolgen van nnmb’s moeten hebben. Daarom zal de maatschappij nog tientallen jaren rekening moeten houden met de gevolgen van nnmb’s.

Het beëindigen van nnmb’s zal ook niet betekenen dat de emancipatie van intersekse voltooid is. Het zijn

  • het grote aantal actoren,
  • de onenigheid over oplossingen,
  • het gebrek aan pasklare, eerder gebruikte, oplossingen,
  • het ontbreken van juist/onjuist in oplossingen, alleen beter/slechter bestaat,
  • het ontbreken van een universele omschrijving van het probleem,
  • de lange tijd die nodig zal zijn om uit te vinden of een gekozen oplossing wel of niet werkt,
  • de verbondenheid met andere (ongestructureerde) problemen,
  • de invloed die de emancipatie van intersekse personen op de gehele maatschappij heeft of zal hebben,

die maken dat intersekse-emancipatie een wicked problem (complex, ongestructureerd of ongetemd probleem) is.3Het principe van wicked problems is in 1973 beschreven door Horst Rittel en Melvin Webber [7]. In deze publicatie ontbreekt de ruimte om er diep op in te gaan, maar het uitgangspunt dat intersekse-emancipatie een complex probleem is, moet aan de basis staan van de verdere uitwerking van intersekse-emancipatie. Anders dan enkelvoudige problemen en gecompliceerde problemen, vragen complexe problemen om adaptief en lerend leiderschap waarbij door meerdere betrokkenen permanent op verschillende niveaus (systeemniveau, organisatieniveau en uitvoeringsniveau) wordt gekeken welke interventie bijdraagt aan de gewenste verandering; uitproberen, evalueren, leren en samen bijsturen zijn hierbij de kernwoorden. Grote problemen kunnen zo in stapjes worden opgelost. Belangrijke fouten die succes in de weg staan zijn
1) denken dat het complexe probleem uiteindelijk toch als een enkelvoudig probleem kan worden beschreven,
2) vergeten dat het complexe probleem verandering vraagt waarin mensen bereid zijn om dingen werkelijk anders te doen – als je doet wat je altijd al doet, krijg je wat je altijd al kreeg,
3) het gevoel van urgentie verliezen door te denken dat een ingezette interventie voldoende effect zal hebben het hele probleem op te lossen, en
4) overzicht ‘from the dance floor and from the balcony’ verliezen waardoor in cirkels wordt gedraaid of zelfs een verkeerde richting wordt opgegaan.

Dit alles maakt dat zowel de maatschappelijk acceptatie van het fenomeen intersekse als het beëindigen van maatschappelijke uitsluiting van intersekse mensen, een proces is waar geen pasklare oplossing voor bestaat en dat nog lange tijd aandacht moet krijgen.4Zoals voormalig Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Jet Bussemaker, in een brief aan de Tweede Kamer schreef: Mensenrechten die continu moeten worden bewaakt en beschermd. Emancipatie is niet vanzelfsprekend en nooit af. Emancipatie behoeft doorlopend onderhoud.”[2]

Wel is het nu de hoogste tijd dat die belangrijkste stap, de Wettelijke Regulering, spoedig wordt genomen[4].

Standpunt NNID

Nnmb’s zijn maar een klein onderdeel van de problemen die intersekse personen ondervinden

Nnmb’s maakten een belangrijk onderdeel uit van John Money’s ‘optimal gender policy’ – een theorie die zegt dat met de juiste opvoeding, geheimhouding 5De optimal gender policy is niet de enige oorzaak van de geheimhouding. John McLean Morris beschreef in 1953 CAIS (dat daarom ook het Syndroom van Morris wordt genoemd) dat de kans op zelfdoding bij vrouwen met CAIS zo groot is dat de arts maar beter niet vertelt wat de diagnose inhoudt: “Wat de juridische, morele of religieuze kijk op deze ongewone omstandigheid ook moge zijn, wanneer een man getrouwd is met een vrouw met mannelijke geslachtsklieren, is het voor de hand liggende humane gedrag om niet in te grijpen en door zulke bemoeienis een psychiatrisch slachtoffer en misschien wel een zelfdoding te veroorzaken.” [6] Zie ook bijlage DD: Het niet-gepubliceerde proefschrift van John Money uit 1952 toont aan dat 'normaliserende' behandelingen niet nodig zijn.Het is een misvatting dat de psycholoog John Money ooit heeft aangetoond dat nnmb's noodzakelijk zijn. voor de vergelijkbare visie van John Money. en operaties het gender van ieder kind kan worden gestuurd naar mannelijk of vrouwelijk[5] (zie ook bijlage DD: Het niet-gepubliceerde proefschrift van John Money uit 1952 toont aan dat 'normaliserende' behandelingen niet nodig zijn.Het is een misvatting dat de psycholoog John Money ooit heeft aangetoond dat nnmb's noodzakelijk zijn.). Die theorie is al lang door gezondheidswerkers verlaten, maar de nnmb’s zijn gebleven. Laat het aanpakken van nnmb’s de eerste stap zijn in volwaardige maatschappelijke acceptatie van intersekse personen. Daarna zijn nog veel stappen te zetten, zowel in de heling van intersekse personen als in de verandering van de maatschappij.

Wat mensen zeggen


  • Leugens en discriminatie
    Ja, ik was vijftien, net voordat, een jaartje voordat ik mijn eerste vriend had ging het met mij echt heel slecht, mentaal. En ik had één, wat ik dacht, beste vriendinnetje. Toen we op de middelbare school kwamen, kwamen er nog twee andere meiden bij. En die hebben toen op een gegeven moment leugens lopen verspreiden en woorden zoals manwijf, transgender, dat soort dingen. [..] Maar uiteindelijk kwamen mensen wel naar mij toe van: hé, ik heb dit en dit gehoord. Ik zei van: nou? Dat ik het gewoon heb verteld en dat mensen begrepen wat er eigenlijk aan de hand was en dat die dingen die rondverteld waren helemaal niet waar waren of half waar of in ieder geval niet correct. Maar dat voelde inderdaad wel echt van, eigenlijk wel discriminerend.[a]
    — Eva, 24 jaar – 2023

  • Homofobie zorgde voor onveiligheid bij mij
    (Over de homofobie in de kerkelijke kring waar haar (ex)vriend toe behoorde) “Zijn kern was echt wel expliciet tegen homo’s, je mag het wel zijn, maar niet praktiseren. En dat zorgt natuurlijk ook weer voor onveiligheid bij mij, dat ik dacht: ja, in hoeverre mag ik zijn wie ik ben?” .[b]
    — Lotte, 29 jaar – 2023

  • Aandacht voor persten op school
    Met name van dat pesten [op school], hè, want er werd heel veel gepest. Dus daar werd geen aandacht aan geschonken, waardoor ik ook onzeker werd van: als het mij maar niet overkomt. Zo’n gevoel. Dus ik vind dat school daarin een bepaalde steun had kunnen bieden.[c]
    — Alexander, 30 jaar – 2023

  • Dan word je doodgeboren
    Op de middelbare heb ik eigenlijk altijd aan docenten de vraag gesteld van: is het mogelijk dat…? De eerste leraar zei: ‘Dat is niet mogelijk.’ De tweede leraar, […] zei: ‘Dan word je doodgeboren.’ En het jaar daarna […]  stelde ik de vraag ook aan mijn docente […] en die zei: ‘Ik durf het niet zeker te zeggen, dus ik ga het opzoeken voor je en dan de volgende les kom ik erop terug.’ En dat is de eerste keer dat iemand toegaf van: ‘Ik heb niet volledig verstand van dit’.[d]
    — Eva, 24 jaar – 2023

  • Dingen die moeten veranderen
    Dingen die moeten veranderen zodat ik kan zeggen dat het leven voor mij waardevol zou zijn, is de maatschappij. Vooral vrouwen zouden moeten veranderen want die hebben daar ook een groot aandeel in. Ze zouden mannen niet moeten afrekenen op de grootte van de penis of hoe ze geschapen zijn. Ik hoor wel eens mensen waar ik mijn verhaal aan vertel die zeggen: ”Mijn vriendin heeft ook een man die niet zo een grote penis heeft. Zolang hij de zijkanten maar raakt.” Dat zeggen ze dan ook op een manier van: hij is geen echte man, want hij heeft maar een kleine penis. Dan denk ik: vrouwen maken ook de mannen in de maatschappij. Ze worden afgerekend op de grootte van hun geslachtsdeel. Of die verandering ooit zal komen, daar heb ik geen vertrouwen in.
    Ik weet dat uit onderzoeken misschien wel blijkt dat voor vrouwen de grootte van de penis niet echt belangrijk is. Maar waarom brengt de media dan naar voren dat het voor vrouwen wel belangrijk is? .[e]
    — Geert de Vocht – 2023

Zie ook de citaten bij hoofdstuk 105105: Intersekse mensen worden gepest, gediscrimineerd, en buitengesloten.Het is een misvatting dat intersekse mensen niet gepest, gediscrimineerd, buitengesloten, en aangevallen worden..

  1. Cense M, Marinus MA. Als seks(e) niet vanzelfsprekend is: Een levensloopperspectief op de relationele en seksuele ontwikkeling van jonge intersekse personen. Nijmegen/Utrecht: Rutgers / Stichting NNID, 16 februari 2023 2023. Rapport Nr. NNID Onderzoek 2023-01. ISBN 9789493106062.
  2. Cense M, Marinus MA. Als seks(e) niet vanzelfsprekend is: Een levensloopperspectief op de relationele en seksuele ontwikkeling van jonge intersekse personen. Nijmegen/Utrecht: Rutgers / Stichting NNID, 16 februari 2023 2023. Rapport Nr. NNID Onderzoek 2023-01. ISBN 9789493106062.
  3. Cense M, Marinus MA. Als seks(e) niet vanzelfsprekend is: Een levensloopperspectief op de relationele en seksuele ontwikkeling van jonge intersekse personen. Nijmegen/Utrecht: Rutgers / Stichting NNID, 16 februari 2023 2023. Rapport Nr. NNID Onderzoek 2023-01. ISBN 9789493106062.
  4. Cense M, Marinus MA. Als seks(e) niet vanzelfsprekend is: Een levensloopperspectief op de relationele en seksuele ontwikkeling van jonge intersekse personen. Nijmegen/Utrecht: Rutgers / Stichting NNID, 16 februari 2023 2023. Rapport Nr. NNID Onderzoek 2023-01. ISBN 9789493106062.
  5. de Vocht G, van der Have MJ. Het verhaal van Geert de Vocht – Seksediversiteit in Nederland en Vlaanderen. Seksediversiteit in Nederland en Vlaanderen, van der Have MJ, reeksredactie. Nijmegen, Nederland: Stichting NNID; 2023. ISBN: 9789493106116
Letterlijk citaat mensenrechtenparadigma
Letterlijk citaat Medisch paradigma
Uitspraak/aanbeveling/citaat mensenrechten institutie of – authoriteit
Citaat van boek  of (peer-reviewed) artikel, niet aan één auteur toe te wijzen,
ongeacht het paradigma
  1. Berry AW, Monro S. Ageing in obscurity: a critical literature review regarding older intersex people. Sexual and Reproductive Health Matters. 2022;30(1):2136027. https://doi.org/10.1080/26410397.2022.2136027
  2. Bussemaker J. Hoofdlijnenbrief Emancipatiebeleid 2013-2016. Ministerie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Den Haag: Rijksoverheid, 2013.
  3. Garland F, Travis MJ. Legislating Intersex Equality: Building the Resilience of Intersex People through Law. Legal Studies. 2018;38(4, December 2018):587-606. https://doi.org/10.1017/lst.2018.17
  4. Garland J, Slokenberga S. Protecting the Rights of Children with Intersex Conditions from Nonconsensual Gender-Conforming Medical Interventions: The View from Europe. Medical Law Review. 2019;27(3):482-508. https://doi.org/10.1093/medlaw/fwy039
  5. Money J. Ablatio penis: Normal male infant sex-reassigned as a girl. Arch Sex Behav. 1975;4(1):65-71. https://doi.org/10.1007/bf01541887
  6. Morris JM. The syndrome of testicular feminization in male pseudohermaphrodites. American journal of obstetrics and gynecology. 1953;65(6):1192-1211. https://doi.org/10.1016/0002-9378(53)90359-7
  7. Rittel HWJ, Webber MM. Dilemmas in a general theory of planning. Policy Sciences. 1973;4(2):155-169. https://doi.org/10.1007/BF01405730
  8. von Wahl A. From Private Wrongs to Public Rights: The Politics of Intersex Activism in the Merkel Era. German Politics. 2022;31(1):59-78. https://doi.org/10.1080/09644008.2021.1982902