HOOFDSTUK 71
Niet iedere schending van het menselijk lichaam is een mensenrechtenschending
‘Toestemming’ en ‘noodzaak’ maken een wereld van verschil: het verschil tussen een eerzame beroepsbeoefenaar en een dader.
Het klopt dat ‘iedere operatie in zekere zin een schending van het menselijk lichaam’ is[2], maar de opmerking gaat voorbij aan de vraag wie mag bepalen of een operatie wordt uitgevoerd en wie mag bepalen wat de operatie inhoudt. Bij nnmb’s gaat het door het ontbreken van noodzaak en toestemming om de schending van het recht op lichamelijke integriteit én de schending van het recht op zelfbeschikking.
In die zin is een non-consensuele niet-noodzakelijke medische behandeling niet te vergelijken met ‘iedere operatie’. Daarom is het passend om ethicus en onderzoeker Brian D. Earp uitgebreid te citeren:
Een inbreuk op de lichamelijke integriteit (LI) wordt gedefinieerd als het binnendringen in een lichaamsopening, het breken van de huid of het veranderen van de fysieke vorm van een persoon. Een schending van iemands recht op LI is iedere inbreuk op zijn LI die hem onrecht aandoet. Een autonoom persoon wordt onrecht aangedaan door een inbreuk op zijn LI indien hij er niet mee heeft ingestemd. Indien een persoon niet in staat is in te stemmen omdat hij tijdelijk niet autonoom is – zoals in het geval van een bedwelmde volwassene of een niet-zelfstandig kind – moet de inbreuk worden uitgesteld totdat de betrokkene autonoom is en zelf een beslissing kan nemen. Alleen wanneer de inbreuk niet kan worden uitgesteld zonder de betrokkene in een situatie te brengen waarin hij nog minder geneigd zou zijn om in te stemmen (indien hij autonoom was), wordt hem geen onrecht aangedaan.[1]
De VN-Special Rapporteur on Torture zegt over het verschil tussen een noodzakelijke en niet-noodzakelijke medische behandeling:
Terwijl een volledig gerechtvaardigde medische behandeling tot ernstige pijn of ernstig lijden kan leiden, zijn medische behandelingen die ingrijpend en onomkeerbaar zijn, foltering en mishandeling indien zij geen therapeutisch doel hebben of gericht zijn op het corrigeren of verlichten van een beperking, en zijn afgedwongen of worden toegediend zonder de vrije en geïnformeerde toestemming van de betrokkene.[3] 1 Vertaling aangepast voor de leesbaarheid. Originele tekst: ‘Whereas a fully justified medical treatment may lead to severe pain or suffering, medical treatments of an intrusive and irreversible nature, when they lack a therapeutic purpose, or aim at correcting or alleviating a disability, may constitute torture and ill-treatment if enforced or administered without the free and informed consent of the person concerned. [3]’
Zie bijlage CC: Zelf gegeven vrije en volledig geïnformeerde toestemming is een recht.Het is een misvatting dat zelfbeschikking niet wettelijk geregeld is. voor de betekenis van vrije en geïnformeerde toestemming.
Standpunt NNID
Een nnmb verschilt wezenlijk van andere behandelingen
Nnmb’s zijn een schending van het recht op lichamelijke integriteit én de schending van het recht op zelfbeschikking omdat de behandeling wordt uitgevoerd terwijl gewacht had kunnen worden tot het kind oud genoeg is om zelf vrije en volledig geïnformeerde toestemming te geven. Daarin verschillen nnmb’s wezenlijk van ‘iedere operatie’.
Wat mensen zeggen
In zekere zin een schending van het menselijk lichaam
Natuurlijk is iedere operatie in zekere zin een schending van het menselijk lichaam. Je zet het mes in iemands lijf, maar dat is toch echt wat anders dan foltering.[a]
— Barbara Kortmann, kinderuroloog – 2021
Ik heb ook gezegd dat ik het niet wilde
Daarna [na allemaal lichamelijke onderzoeken] hebben ze een kijkoperatie bij me uitgevoerd tegen mijn wil. Ik heb ook gezegd dat ik het niet wilde. Ik heb in het ziekenhuis de dag van de operatie gezegd dat ik het niet wilde, maar het was al te laat. En dat heb ik als heel erg traumatisch ervaren, want ik wist ook niet precies wat ze…gewoon de gedachte dat ze allemaal met mijn lichaam hebben kunnen doen, terwijl ik niet wakker was, dat er allemaal artsen tussen mijn benen zaten te kijken en ook daarna dat ik pijn had tussen mijn benen, alleen maar omdat ze zo nodig dus operatie wilden gaan voorbereiden die ik zelf niet eens echt wilde of zelf niet om gevraagd had. Het was meer omdat zij dat heel graag wilden. Ik heb dan nu eigenlijk na heel veel therapie ook dat ik zeg dat dat eigenlijk een aanranding-/ verkrachtingservaring is geweest. Ik zeg niet dat zij mij verkracht hebben, want het waren artsen, maar zo heb ik dat wel ervaren.[b]
— Azra, 36 jaar – 2023
Een soort seksueel aangerand, verkracht, door een arts
En toen kwam gewoon echt iemand op me af, alles aftasten, ook inwendig. Maar dat vond ik toen zo heftig, toen ben ik helemaal. Dus bij een eerste afspraak gelijk, het was niet eens bij een gynaecoloog, die kwam dan gewoon in dat kamertje. Ik dacht echt: ik werd een soort seksueel aangerand, verkracht, door een arts. Dus dat heeft wel impact op me gehad. Dat merkte ik bij EMDR ook, dat ik dacht: dit is echt keihard over mijn grenzen heen gegaan.[c]
— Jip, 36 jaar – 2023