HOOFDSTUK 62
Onnodig doktersbezoek is ook een nnmb
Als er geen noodzaak voor het doktersbezoek is, zijn ook onschuldig lijkende bezoekjes aan gezondheidswerkers nnmb’s. Ze leiden net als andere nnmb’s tot gezondheidsproblemen later in het leven.
Intersekse kinderen kunnen een bezoek aan een arts als stressvol ervaren[2 , 3 , 7]. Herhaaldelijk onderzoek van de genitaliën, inclusief medische fotografie1Medische fotografie kan blijvende ernstige negatieve psychosociale consequenties hebben. Medische fotografie wordt zelfs als zo problematisch beschouwd dat de Chicago Consensus Statement zegt dat medische foto’s belangrijk zijn voor het bijhouden van gegevens en voor educatie, maar dat de foto’s gemaakt moeten worden als de patiënt onder anesthesie is voor een medisch [noodzakelijke] ingreep en met de juiste toestemming [11 , 15]., kan worden ervaren als zeer beschamend[11 , 15], vernederend[13] of zelfs als seksueel misbruik[1 , 16]. Dit werkt stigma en psychosociale problemen in de hand[6 , 14 , 17 , 18 , 19]. De zorg die intersekse mensen ontvangen leidt niet zelden tot mishandeling en eenzaamheid die moeten worden opgevat als een structureel en systemisch probleem (zie ook 155155: In Nederland worden de rechten van intersekse kinderen systemisch en institutioneel geschonden.Het is een misvatting dat in Nederland geen sprake is van institutionele mensenrechtenschendingen.) dat naast sociale verandering een respons van de staat vereist[12]. Deze gevolgen moeten in een afweging even zwaar, zo niet zwaarder, wegen als de mogelijkheid om later geslachtsverkeer te hebben of kinderen te krijgen[20]. Om die reden is het in het belang van het kind dat het aantal contacten tussen gezondheidswerkers en het kind zo gering mogelijk is[4]. Toch vinden veel intersekse volwassenen dat veel controlebezoeken eerder lijken uit te gaan van de nieuwsgierigheid van artsen dan dat zij noodzakelijk zijn voor de gezondheid van het kind[3 , 8]. 2Er zijn nog weinig getuigenissen gepubliceerd die de invloed van onnodige doktersbezoeken documenteren. Wel verzamelt NNID dergelijke narratieven op video. De Canadese socioloog Morgan Holmes beschrijft op pagina 48 van haar master thesis gedetailleerd hoe zij dergelijke doktersbezoeken heeft ervaren [10]. 3De Amerikaanse filosoof Ellen K. Feder brengt scherp onder woorden dat artsen dit niet doen om perverse redenen, maar dat toch sprake is van machtsmisbruik: “Artsen die van patiënten verlangen dat zij zich ter beschikking stellen van collega’s en arts-assistenten voor herhaald onderzoek door medisch specialisten, willen niet dat de patiënten zich geschonden voelen; integendeel, zij menen dat zij bezig zijn met belangrijk onderwijswerk dat de medische vooruitgang bevordert. En toch, het leed geleden door Ruby’s dochters, door Ruby zelf, en door de vele anderen die zich onlangs tegen cosmetische genitale operaties hebben uitgesproken, wijst op de uitoefening van macht zonder “morele legitimiteit”.’[5]
Om die reden zijn lichamelijke onderzoeken die niet werkelijk in het belang van het kind zijn, ook nnmb’s. Dit geldt niet alleen voor lichamelijke onderzoeken die voortkomen uit de professionele interesse van artsen, of die bedoeld zijn om ouders gerust te stellen (zie ook 7070: Een kind mag niet worden gebruikt voor de behandeling van de problemen van de ouders.Het is een misvatting dat ouders de patiënt zijn.), maar ook voor deelname aan wetenschappelijk onderzoek.4Uiteraard is onderzoek belangrijk, net als wetenschappelijk onderwijs, maar er moet een aantoonbaar belang voor het kind zijn dat verder gaat dan het delen van de onderzoeksresultaten.
Invented tradition
De noodzaak van het frequente doktersbezoek dat veel intersekse kinderen meemaken kan in twijfel worden getrokken. Tenzij het doel eerder cultureel dan medisch is. Daarmee is het onnodig doktersbezoek vergelijkbaar met wat de Britse historici Eric Hobsbawm en Terence Ranger ‘invented traditions’ noemen.5Hobsbawm en Ranger definiëren invented traditions als: “een reeks praktijken, gewoonlijk bepaald door openlijk of stilzwijgend aanvaarde regels en van rituele of symbolische aard, die erop gericht zijn bepaalde waarden en gedragsnormen bij te brengen door herhaling, wat automatisch continuïteit met het verleden impliceert”. [9] Uitgevonden tradities hebben drie overlappende doelen: zij helpen sociale cohesie tot stand te brengen; zij legitimeren instellingen en gezagsverhoudingen; en zij concretiseren overtuigingen en waardesystemen[9].
Met onnodig doktersbezoek wordt de medische zorg ingezet als verdediger van de symbolen man en vrouw; symbolen die in de huidige vorm jong zijn, maar zo belangrijk zijn dat bijna ieder religie begint met het scheppen van de man en daarna de vrouw. Als onnodig doktersbezoek al een reden heeft, dan is het de bevestiging van de aan het kind opgelegde normen en waarden ten aanzien van sekse en gender én dat intersekse geen deel mag uitmaken van de maatschappij.
Standpunt NNID
Onnodig doktersbezoek is ook een nnmb
Onnodig doktersbezoek is ook een nnmb en moet via de Wettelijke Regulering verboden worden.
Wat mensen zeggen
Artsen en een hele stoet coassistenten
Als kind moest ik elke drie maanden naar het ziekenhuis en dan keken en voelden er artsen en een hele stoet coassistenten tussen mijn benen. Andere kinderen hoefden dat niet, dus blijkbaar was er iets mis met mij.[a]
— Ellen – 2023
Maar dan met die coassistenten erbij
Ik vond die coassistenten… Op een gegeven moment ging je… Door die hormonen gingen m’n borsten groeien. Dus moesten ze m’n borsten gaan bekijken of die groeiden, maar dan met die coassistenten erbij. Dus ik weet nog een moment dat ik m’n hempje uitdeed maar m’n topje nog zo extra omlaag trok en dat dokter Drop [toen zei], ‘ja, die moet ook nog uit’, en dat ik dat een heel naar gevoel vond. Maar daar was mijn moeder wel gewoon bij. Dus dat was nog wel een fijne… of dat zorgde wel voor veiligheid. Of nou ja, een beetje veiligheid..[b]
— Marleen Hendrickx – 2023
Eigenwaarde is volledig om zeep geholpen
Ik werd als object beschouwd. Mag ik even tussen je benen kijken, keer op keer op keer. Oh, til je shirtje even op, dan kan ik even in je borsten knijpen. Dan raak je gewoon vervreemd van je eigen lichaam. Mijn eigenwaarde is volledig om zeep geholpen daardoor.[c
— Sharan – 2023
Wat schiet ik ermee op? Ik stop er mee
Elk half jaar moest ik op controle komen en elk half jaar kreeg ik dezelfde vragen: Krijg je een erectie? Heb je zaadlozingen? Hoe is je baardgroei? Hoe is je schaamhaar? Is links en rechts gelijk? Na die vragen moest ik dan naar een andere plek toe waar mijn botten werden opgemeten. Toen ik een jaar of zesentwintig was dacht ik: ik kom elk half jaar naar het ziekenhuis om allemaal metingen te doen, maar wat schiet ik ermee op? Ik stop er mee […] Ik heb me in het ziekenhuis altijd een proefkonijn gevoeld.[d]
— Geert de Vocht – 2023
Zonder morele legitimiteit
Artsen die van patiënten verlangen dat zij zich ter beschikking stellen van collega’s en arts-assistenten voor herhaald onderzoek door medisch specialisten, willen niet dat de patiënten zich geschonden voelen; integendeel, zij menen dat zij bezig zijn met belangrijk onderwijswerk dat de medische vooruitgang bevordert. En toch, het leed geleden door Ruby’s dochters, door Ruby zelf, en door de vele anderen die zich onlangs tegen cosmetische genitale operaties hebben uitgesproken, wijst op de uitoefening van macht zonder “morele legitimiteit.[e]
— Ellen Feder, – 2014
Allemaal hetzelfde doen: in mijn kruis kijken
Zeven jaar lang werd ik van dokter naar dokter gestuurd en ik herinner me dat ze allemaal hetzelfde wilden doen: in mijn kruis kijken. Ik weet zeker dat de eerste duidelijke herinneringen van de meeste kinderen aan een bezoek aan de kinderarts niet gaan over het voortdurend uittrekken van je onderbroek en het spreiden van je benen. […] Maar ik kan me duidelijk bezoeken herinneren, vanaf mijn derde jaar, waarbij ik alle mooie ‘naar de dokter’-kleren uittrok, en doorging met uittrekken toen ik bij het onderhemd en het slipje met ruches kwam dat aan de binnenkant van mijn dijen sneed. Dan ging de dokter van de endocrinologiekliniek porren en duwen, hmmn en hah, en deed een bekkenonderzoek dat de meeste meisjes pas ervaren bij hun eerste bezoek aan de gynaecoloog in hun vroege adolescentie.[f]
— Morgan Holmes – 1994