HOOFDSTUK 52
Je kunt bij een baby een gender toewijzen, maar niet vaststellen
Hoewel dat wettelijk niet nodig is, proberen artsen bij intersekse kinderen binnen drie dagen een geslacht toe te kennen. Maar in feite wordt een gender toegewezen. Dat is veel meer ‘fingerspitzengefühl’ dan wetenschap.
Multidisciplinaire DSD-teams proberen binnen drie dagen1De periode van drie dagen die oorspronkelijk werd genoemd komt overeen met het aantal dagen waarbinnen een baby in Nederland moet worden aangegeven bij de burgerlijke stand (art. 1:19e lid 6 BW) en stamt uit de tijd dat alleen naar de uitwendige genitaliën werd gekeken [3]. Wie te laat aangifte doet, riskeert een boete van € 325 (art. 4.17 Wet Basisregistratie Personen (BRP)), maar bekeuren schijnt in de praktijk niet voor te komen. Voor intersekse kinderen is het mogelijk aan te geven dat het geslacht (nog) niet is kunnen worden vastgesteld [7]. het geslacht van een intersekse kind te bepalen[3 , 6 , 7 , 9]. Feitelijk bepalen artsen niet de sekse (geslacht), maar proberen zij op basis van genen, chromosomen, hormonen, lichaamskenmerken, en eventuele mogelijkheden tot voortplanting[2 , 5], het toekomstige gender te voorspellen; er wordt een gender toegewezen[4 ]. Van geen enkel kind kan het toekomstige gender met zekerheid worden voorspeld en voor intersekse kinderen geldt dat het gender aanzienlijk moeilijker te voorspellen is dan bij andere kinderen.2De Richtlijn Diagnostiek bij DSD uit juli 2017 stelt dat onderzoek naar genderidentiteit meestal pas goed mogelijk is vanaf een (ontwikkelings)leeftijd van acht jaar.[1] Dat soms een onjuist gender wordt voorspeld is niet erg als a) het geregistreerde geslacht zo eenvoudig mogelijk kan worden aangepast, en b) niet geprobeerd wordt met een geslachtsbevestigende behandeling het toegekende gender aan het kind op te dringen[8].
Juist omdat het bij intersekse kinderen moeilijker is om het toekomstige geslacht te voorspellen, moet een minimumleeftijd worden bepaald voor geslachtsbevestigende medische behandelingen (zie 152152: NNID vraagt een wettelijke regulering van geslachtsbevestigende behandelingen voor intersekse personen, geen algemeen verbod op geslachtsbevestigende behandelingen.Het is een misvatting dat de interseksebeweging een verbod wil op normaliserende behandelingen. voor meer informatie over zo’n leeftijdsgrens).
Standpunt NNID
Geslachtsbevestigende behandelingen vereisen de vrije en volledig geïnformeerde toestemming van de patiënt zelf
De internationale interseksegemeenschap vindt dat een kind het meest waarschijnlijke geslacht moet worden toegekend en dat geslachtsbevestigende behandelingen moeten wachten tot het kind daar zelf toestemming voor kan geven en zich een idee van het een eigen gender heeft ontwikkeld.3Dit is in 2013 vastgelegd in de Verklaring van Malta.
Wat mensen zeggen
Binnen drie dagen
Ik zeg altijd: binnen drie dagen weten we of het een jongetje of een meisje is. En dan zeg ik erbij: u heeft negen maanden niet geweten wat het was, u zult nog enkele dagen geduld moeten hebben.’[a]
— Tom Vulsma, kinderendocrinoloog – 2003
Binnen drie dagen
In de meeste gevallen zijn binnen enkele dagen voldoende onderzoek uitslagen beschikbaar voor een geslachtskeuze-advies aan de ouders..[b]
— Website Radboudumc – 2023
Binnen enkele dagen
Alle uitslagen van de onderzoeken die uw kind afgelopen dagen heeft gehad bepalen samen welk geslacht kan worden toegewezen. Meestal zijn de onderzoeken binnen 3 dagen afgerond. Slechts zelden zullen aanvullende onderzoeken plaatsvinden die meer tijd nodig hebben om het geslacht van uw kind beter te kunnen bepalen.[c]
— Website Nederlandse Vereniging voor Urologie – 2023
Genderidentiteit kan iemand alleen zelf aangeven
Uit ervaringen die volwassenen met deze conditie aan mij toevertrouwden, weet ik dat zij allen als kind al wisten of ze zich mannelijk of vrouwelijk voelden. Artsen kunnen een aantal medische feiten op een rij zetten maar de genderidentiteit kan iemand alleen zelf aangeven. Er werd (en wordt ook nu nog) echter niet altijd naar deze kinderen geluisterd, met als gevolg dat deze personen gebukt kunnen gaan onder hun fout toebedeelde geslacht en hierdoor een verdrietig of gefrustreerd leven lijden. Voor mensen die dat overkwam, was dit zo zwaar dat sommigen ervoor kozen om hun leven te beëindigen. Dit mag nooit meer gebeuren! Dat is waar onze dochter en wij als ouders ons hard voor maken.[d]
— Moeder van Janneke – 2020