MISVATTINGEN#17Sekse en seks

  1. “Sekse” betekent geslacht, niet geslachtsverkeer, hoewel het Engelse “sex” beide betekenissen kan hebben.
  2. Het inkorten van termen, zoals “sexual intercourse” tot “sex”, kan leiden tot verwarring en misinterpretaties, waardoor sommige mensen termen als “intersekse” ongepast vinden.
  3. Het actief vermijden of ontkennen van bepaalde termen, zoals “intersex”, op basis van hun samenstellende delen wordt gezien als woord-eliminatie en woordsabotage.


Samengevat met AI en gecontroleerd door een redacteur.

HOOFDSTUK 17

(Inter)sekse is niet hetzelfde als seksualiteit

Er zijn mensen die een hekel hebben aan het woord intersekse omdat het woord sekse op seks lijkt. Het Engelse intersex lijkt nog meer beladen vanwege die laatste drie letters. Maar intersekse en interseks komen voort uit sekse of geslacht, niet uit seksualiteit of uit seks.

Sekse betekent geslacht. In het Engels wordt sex gebruikt, en ook daar betekent het geslacht / sekse, maar ook seks. In veel talen is de vorige zin volkomen onbegrijpelijk vertaald. Dat komt doordat in het Nederlands drie woorden bestaan waarvoor in veel andere talen maar één woord bestaat. Het betreft de woorden sekse, geslacht, en seks .1Dit leidt tot waarschuwingen als: “Use of the term ‘sex’ or ‘sex chromosome’ should be used with caution, as children and adolescents can confuse the diagnosis with their sexuality or misconstrue the diagnosis as having a ‘sex abnormality.’” (Vertaling: “De term ‘geslacht’ of ‘geslachtschromosoom’ moet met voorzichtigheid worden gebruikt, omdat kinderen en adolescenten de diagnose kunnen verwarren met hun seksualiteit of de diagnose verkeerd kunnen interpreteren als het hebben van een ‘seksuele afwijking’.”) [1]

Dat laatste komt doordat Engelstaligen2Niet alleen Engelstaligen, maar ook in het Nederlands: homoseksueel – homo, automobiel – auto, mobiele telefoon – mobieltje . Patates frites werd patat in het noorden van Nederland en friet in het zuiden. graag termen die uit meerdere woorden bestaan, inkorten tot een enkel woord:

Oorspronkelijke term Verkorte term
Medical condition   Condition  
Sexual intercourse   Sex  

Dat leidt tot veel onbedoelde (en soms bedoelde) spraakverwarring – zoveel zelfs dat sommige mensen de woorden sekse en intersekse ongepast vinden en ze niet willen gebruiken.

Gangbare woorden als ‘ongepast’ beschouwen wordt door de activiste Julia Serano woord-eliminatie genoemd. 3http://juliaserano.blogspot.com/2015/08/regarding-trans-and-transgenderism.html Voor het zonder argumenten beweren dat een binnen de gemeenschap gebruikte aanduiding meer inclusief is dan een andere aanduiding, gebruikt Serano de term woordsabotage. In woord-eliminatiecampagnes worden vaak niet-valide argumenten gebruikt; waaronder het letterlijk nemen van (delen) van woorden.

Bij het Engelse woord intersex (en ook bij de term disorders of sex development) bestaat bij sommige mensen een grote weerstand vanwege drie letters. In plaats van sex als sekse te lezen, lezen zij het bewust als geslachtsverkeer en weigeren vervolgens intersex als legitieme aanduiding te erkennen. Dit is een voorbeeld van woord-eliminatie. De bewering dat de term intersekse niet (meer) bruikbaar is omdat het zou worden gebruikt door mensen die niet intersekse zijn, is een voorbeeld van woordsabotage (zie ook 77: Er is geen controle nodig of iemand ‘echt’ intersekse is.Het is een misvatting dat het een probleem is dat iemand die dat niet is zich intersekse kan noemen.).

Samengevat: change the world, not te word .

Standpunt NNID

(Inter)sekse is iets niet hetzelfde als seksualiteit

NNID vindt taal (en helder taalgebruik) belangrijk, maar laat zich niet meeslepen in contraproductieve taaldiscussies.

Wat mensen zeggen


  • Het woordje sekse
    Wat mag er veranderen voor meer bekendheid? Ik denk gewoon meer bekendheid, dat woord zegt het al. Wat is intersekse precies? We weten het van de eerste letters van COC, dat is allemaal duidelijk. Maar intersekse is voor heel veel mensen niet duidelijk. Ik weet ook niet of het nou komt door de woordkeuze, door dat woordje sekse erin, dat er associaties gaan. [a]
    — Ellen Weisscher – 2023
  1. Weisscher E, van der Have MJ. Het verhaal van Ellen Weisscher – Seksediversiteit in Nederland en Vlaanderen. Seksediversiteit in Nederland en Vlaanderen, van der Have MJ, reeksredactie. Nijmegen, Nederland: Stichting NNID; 2023. ISBN: 9789493106123
Letterlijk citaat mensenrechtenparadigma
Letterlijk citaat Medisch paradigma
Uitspraak/aanbeveling/citaat mensenrechten institutie of – authoriteit
Citaat van boek  of (peer-reviewed) artikel, niet aan één auteur toe te wijzen,
ongeacht het paradigma
  1. Tartaglia NR, Howell S, Sutherland A, Wilson R, Wilson L. A review of trisomy X (47,XXX). Orphanet Journal of Rare Diseases. 2010;5(1):8. https://doi.org/10.1186/1750-1172-5-8