HOOFDSTUK 14
Intersekse komt niet voort uit ‘identiteitsdenken’ of ‘identiteitspolitiek’
Intersekse wordt soms geframed als onderdeel van ‘identiteitsppolitiek’. Hiermee worden intersekse mensen het slachtoffer van politieke transfobie, hetgeen extra ernstig is omdat intersekse niet geen identiteit is. Wél heeft de doorleefde ervaring die intersekse is invloed op de identiteitsvorming van intersekse personen.
Betekenis van identiteit
Intersekse is geen genderidentiteit. Maar dat wil niet zeggen dat het woord identiteit betekenisloos is voor intersekse mensen. Enerzijds is intersekse een natuurlijk verschijnsel: intersekse mensen (en intersekse dieren 3939: Lichamen van intersekse mensen zijn goed zoals ze zijn.Het is een misvatting dat intersekse in ‘de natuur’ niet voorkomt.) worden letterlijk zo geboren.1‘Zo geboren’ in de betekenis dat mensen geboren worden met een lichaam dat niet past binnen de normatieve sociale constructie van man en vrouw. Dus geboren worden in een maatschappij die intersekse mensen als een probleem ziet. Tegelijk bestaan intersekse mensen in sociaal opzicht omdat anderen halsstarrig vasthouden aan een oppositioneel, geïdealiseerd, vaak uit religie voorkomend2Veel scheppingsverhalen gaan uit van een godheid die eerst een man maakt en daarna een (meestal minderwaardige) vrouw; als de vrouw in eerste instantie toch machtiger is dan de man, komt daar snel verandering in als de vrouwen hun macht wordt afgenomen – hoewel tegenwoordig weinig mensen deze scheppingsverhalen letterlijk nemen, hebben vrouwen nog steeds een achtergestelde positie en wordt de mythe van de scheppingsverhalen in stand gehouden. [2], niet realistisch man/vrouw-beeld.3Zie 88: Sekse is een spectrum, geen dichotomie.Het is een misvatting dat sekse een dichotomie is. voor een uitleg waarom het beeld van mannen en vrouwen zoals dat in veel biologielesboeken nog wordt geschetst een idealisering van de werkelijkheid is. Intersekse mensen zijn daarmee juist slachtoffer van identiteitsdenken dat uitgaat van stereotypische man- en vrouw-beelden. Verreweg de meeste intersekse mensen beschouwen intersekse niet als hun identiteit. Maar het is begrijpelijk dat de doorleefde ervaring van intersekse bijdraagt aan de identiteit4Identiteit in de betekenis zoals de Engels/Ierse psycholoog Peter Weinreich die beschrijft: “Iemands identiteit wordt gedefinieerd als de totaliteit van iemands zelfbewustzijn, waarin [de wijze] hoe men zichzelf in het heden construeert, de continuïteit tot uitdrukking brengt tussen hoe men zichzelf construeert zoals men in het verleden was en hoe men zichzelf construeert zoals men in de toekomst wil zijn[3]” van intersekse mensen, vooral als het gaat om buitensluiting, stigmatisering, schaamte, en het verwerken van een medische behandeling waar ze zelf niets over te zeggen hadden.
Intersekse, en dit geldt ook voor transgender, is eerder een levenstraject dan een identiteit 11: Definitie van intersekse.Het is een misvatting dat onduidelijk is wat intersekse is..5Daarom kunnen op formulieren bij de vraag naar gender of sekse (als zo’n vraag al noodzakelijk en gepast is – en dat is het bijna nooit), intersekse en transgender beter niet worden opgenomen in de keuzemogelijkheden. Dit wordt ook bedoeld als in de definitie van intersekse wordt gezegd dat de doorleefde ervaring een dynamisch element in de definitie is en dat individuele keuzes, naast andere invloeden, de doorleefde ervaring vorm geven.
Geen eigen ‘scene’
Anders dan bij lhbtq+, bestaat er voor intersekse mensen op dit moment nauwelijks een eigen culturele omgeving. Terwijl andere groepen duidelijk zichtbaar zijn in cafés, clubs en zelfs apps die speciaal gericht zijn op de sociale en seksuele contacten van lhbtq+ personen, is de interseksegemeenschap praktisch onzichtbaar. Dat komt niet alleen doordat de interseksegemeenschap nog jong en relatief klein is. De oorzaak van het ontwijken van sociale contacten ligt eerder in stigma en schaamte, zoals die door veel intersekse mensen wordt ervaren – uit onderzoek blijkt dat door jeugdervaringen intersekse personen moeite hebben met het aangaan van relaties, en seks vaak niet als leuk of prettig ervaren[1].
Standpunt NNID
Intersekse komt niet voort uit ‘identiteitsdenken’ of ‘identiteitspolitiek’
Intersekse is geen keuze, intersekse mensen worden zo geboren. Maar het is begrijpelijk dat de doorleefde ervaring van intersekse bijdraagt aan hun identiteit.
Wat mensen zeggen
Iemand is pas iemand als hij een naam heeft
Want dit [intersekse] ondermijnt veel van wat wij in onze maatschappij van waarde achten. Onze wereld bestaat uit mannen en vrouwen. En aan dat geslacht is onze identiteit gekoppeld. Zonder duidelijk geslacht geen identiteit. En zonder identiteit besta je niet. Ouders zijn dan ook ontzet als we na de geboorte moeten zeggen dat we nog niet weten wat hun kind is. Ze hebben onmiddellijk een heel rariteitenkabinet van hermafrodieten en kermisattracties in hun hoofd. En wat moeten ze tegen oma zeggen, hoe moet het met het geboortekaartje en welke kleur moet de kinderkamer nu? Hoe moet je het kind aanspreken? Het kan bijna niet, het is geen identiteit. Iemand is pas iemand als hij een naam heeft. De bijbel zei dat al, in Genesis: Adam gaf de dieren een naam en toen bestonden ze pas echt. Met mensen is dat precies hetzelfde. Naar meisjes wordt anders gekeken dan naar jongens. Daarom moet er snel duidelijkheid komen. [a]
— Barto Otten, kinderendocrinoloog – 2003
Je identiteit hangt ervan af
Ja, het is gewoon verschrikkelijk, dat kun je gewoon niet doen met mensen, iemand niet laten weten wat er is gebeurd met je eigen lichaam. Ja, je identiteit hangt ervan af. Ja, ik weet niet, je werd dan gewoon zwaar beschadigd op je derde en dat werd gewoon helemaal verzwegen. [..] Kijk, als alleen maar de medische wereld tegen je liegt, ja, goed, die zijn niet in mijn familie, maar dit is wel echt een mega vertrouwensbreuk geweest, ja. [b]
— Jip, 36 jaar – 2023
Belangrijk om het een deel van mijn identiteit te maken
Ik zie mezelf nu wel meer dan enkel vrouw. Ik zou zeggen dat ik intersekse vrouwelijk ben, weet ik veel, maar ik vind het belangrijk om het een deel van mijn identiteit te maken en niet zozeer enkel een medisch label. [c]
— An, 18jaar – 2023