HOOFDSTUK 1
Wat is de definitie van intersekse?
Ten onrechte wordt dikwijls gedacht dat er geen duidelijke definitie van intersekse bestaat. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op definitie zelf en op de drie dynamische elementen in de definitie. Door de dynamische elementen blijft de definitie geldig als visies in de samenleving veranderen. Samen of ieder voor zich kunnen de dynamische elementen er toe leiden dat het woord intersekse zijn betekenis verliest.
NNID gebruikt de volgende definitie:1Van de definitie die hier wordt genoemd, is een iets minder nauwkeurige versie afgeleid die beter bruikbaar is buiten de wetenschap: ‘De term intersekse verwijst naar de ervaringen van mensen die geboren zijn met een lichaam dat niet voldoet aan het beeld van man of vrouw zoals de maatschappij dat hanteert.’ (Zie ook https://www.seksediversiteit.nl/basis/definitie/) In deze publicatie wordt een nog verder vereenvoudigde versie geïntroduceerd die, bijvoorbeeld, geschikt is voor scholieren: ‘Intersekse gaat over de ervaringen van mensen die geboren zijn met een lichaam dat niet overeenkomt met het beeld dat de meeste mensen hebben van man en vrouw’. Deze verkorte definities hebben als nadeel dat een ervaring niet hetzelfde is als de doorleefde ervaring; dit kan tot gevolg hebben dat mensen ten onrechte denken dat intersekse een keuze is9090: Om de interseksegemeenschap te kunnen begrijpen is doorlopend sociaalwetenschappelijk onderzoek noodzakelijk.Het is een misvatting dat doorleefde ervaring hetzelfde is als ervaring..
Intersekse2Of het Engelse intersex. Sommige gezondheidswerkers zeggen dat intersex alleen geldt voor kinderen bij wie het geslacht niet is kunnen worden vastgesteld. Dat standpunt is onjuist, want in 2006 hebben gespecialiseerde gezondheidswerkers nadrukkelijk afstand gedaan van het woord intersex en dat vervangen door DSD4242: DSD is duidelijk gedefinieerd, maar de voorbeeld-classificatie is, hoewel veel gebruikt, niet volledig..Het is een misvatting dat er meerdere definities van DSD zijn. (specifiek Tabel 2 op pagina 55). In44: Er is maar één soort intersekse.Het is een misvatting dat er verschillende soorten intersekse zijn. wordt uitgelegd dat er maar een soort intersekse (of intersex) bestaat[2 , 3]. is de doorleefde ervaring van de sociaal-culturele gevolgen van het geboren worden met een lichaam dat niet past binnen de normatieve sociale constructie van man en vrouw.[1]
Voordat dieper op de definitie wordt ingegaan, moet eerst worden gezegd dat een intersekse persoon (met spatie) een persoon met een doorleefde intersekse ervaring is; dus boven alles een persoon (zie ook hoofdstuk 1515: Intersekse is een bijvoeglijk naamwoord .Het is een misvatting dat intersekse een zelfstandig naamwoord is.). Het geslacht kan man of vrouw zijn; de genderidentiteit van die persoon kan mannelijk, vrouwelijk, of non-binair zijn (zie hoofdstukken88: Sekse is een spectrum, geen dichotomie.Het is een misvatting dat sekse een dichotomie is.99: Intersekse betekent niet ‘tussen man en vrouw’.Het is een misvatting dat intersekse ‘tussen man en vrouw’ betekent.1010: Intersekse is geen ‘derde sekse’.Het is een misvatting dat intersekse een derde sekse is.2929: De meeste intersekse mensen zijn man of vrouw.Het is een misvatting dat intersekse mensen geen man of vrouw kunnen zijn.). Tot wie intersekse personen zich seksueel of romantisch aangetrokken voelen, is net zo divers als bij andere mensen. Zowel genderidentiteit als seksuele oriëntatie staan los van intersekse, maar intersekse mensen hebben net als andere mensen een genderidentiteit en een seksuele oriëntatie.
Drie dynamische elementen
De definitie bevat drie dynamische elementen: de doorleefde ervaring3Zie pagina 207 voor de betekenis van de term doorleefde ervaring. Voor nu is de letterlijke betekenis ‘dat wat je zelf hebt meegemaakt’ voldoende. , de sociaal-culturele gevolgen, en de normatieve sociale constructies van man en vrouw. Deze elementen zullen in de loop van de tijd veranderen. Dit betekent dat intersekse over, bijvoorbeeld, 50 jaar heel anders zal zijn dan wat wij nu onder intersekse verstaan. Maar de definitie kan nog steeds hetzelfde zijn.
Het is ook mogelijk dat het begrip intersekse helemaal verdwijnt, bijvoorbeeld wanneer geboren worden met, wat nu nog heet, een intersekselichaam helemaal geen sociaal-culturele gevolgen meer heeft, of wanneer de sociale constructie van man en vrouw niet meer bestaat. Dat is een goede zaak.4De sociale constructie van man en vrouw is de afgelopen decennia al veranderd – dat is een teken dat dynamische elementen binnen de definitie van intersekse geen probleem zijn.
Soms wordt door intersekseorganisaties een iets afwijkende definitie gebruikt, bijvoorbeeld een definitie die meer is afgestemd op leken, maar ook dan is de kern dat intersekse a) is aangeboren en b) dat het lichaam niet past binnen het beeld dat de maatschappij heeft van man en vrouw.
Standpunt NNID
Het is precies duidelijk wat intersekse is
De definitie ‘intersekse is de doorleefde ervaring van de sociaal-culturele gevolgen van het geboren worden met een lichaam dat niet past binnen de normatieve sociale constructie van man en vrouw’ maakt duidelijk wie zichzelf een intersekse persoon kan noemen. Net als bij, bijvoorbeeld, begrippen als man, vrouw, homo, lesbisch, bi, mannelijk, vrouwelijk en non-binair, hebben intersekse personen geen medische verklaring nodig om te bewijzen dat ze intersekse zijn.
Wat mensen zeggen
Alleen maar een verkleining gedaan
Ik was bij (naam dokter) op gesprek, dus ik heb documenten naar haar doorgestuurd, ik wilde weten: wat is er aan de hand? Toen zei zij dat ik niet intersekse ben. Echt zo’n stapel documenten, toen dacht ik echt: hè? Ja, er is alleen maar een ver-kleining gedaan en of even iemand mag kijken. En toen kwam gewoon echt iemand op me af, alles aftasten, ook inwendig. Maar dat vond ik toen zo heftig, toen ben ik helemaal… Dus bij een eerste afspraak gelijk, het was niet eens bij een gynaeco-loog, die kwam dan gewoon in dat kamertje. Ik dacht echt: ik werd een soort seksueel aangerand, verkracht, door een arts. Dus dat heeft wel impact op me gehad. Dat merkte ik bij EMDR ook, dat ik dacht: dit is echt keihard over mijn grenzen heen gegaan. [a]
— Jip, 36 jaar – 2023
Want bijna niemand weet wat intersekse is
Ja, vooral enthousiaste reacties [op de coming-out]. En wat goed. En wat tof. En eigenlijk ook verder heel veel mensen die er heel weinig boodschap denk ik aan hadden. Want bijna niemand weet wat intersekse is.Dus niemand reageert hier geschokt op. Ik kan dit midden op de Dam schreeuwen: ik ben intersekse. En iedereen denkt: ‘Ja, leuk voor je. Kun je nou even je mond dichthouden? Je verstoort de duiven’. Mensen hebben geen idee wat het is over het algemeen.[b]
— Annelies, 35 jaar – 2020