Verenigde Naties
Nederland heeft van de Verenigde Naties al verschillende aanbevelingen ontvangen om de rechten van intersekse personen beter te beschermen. De verenigde Naties spelen een belangrijke rol bij het aanspreken van lidstaten op de schending van de mensenrechten van intersekse personen. Inmiddels is er een groot aantal VN-publicaties die regelmatig door de intersekseorganisaties geciteerd worden.
De Verenigde Naties (VN) is een intergouvernementele organisatie, opgericht in 1945 na de Tweede Wereldoorlog, met als primair doel het bevorderen van vrede en veiligheid, het bevorderen van sociale vooruitgang en betere levensstandaarden, en het uitbouwen van samenwerking tussen landen op het gebied van internationaal recht, economische ontwikkeling, sociale zaken en mensenrechten.
Het hoofdkwartier van de VN is gevestigd in New York, VS. De VN bestaat uit 193 lidstaten en verschillende gespecialiseerde agentschappen, programma’s en fondsen die een breed scala van activiteiten uitvoeren.
De belangrijkste organen van de VN zijn:
- De Algemene Vergadering: Een forum waarin alle lidstaten vertegenwoordigd zijn. Ze komen jaarlijks bijeen om te overleggen en resoluties aan te nemen over uiteenlopende wereldkwesties.
- De Veiligheidsraad: Bestaande uit 15 leden, waarvan 5 permanente leden met vetorecht (VS, Rusland, China, VK en Frankrijk) en 10 niet-permanente leden die voor twee jaar worden gekozen. Deze raad is verantwoordelijk voor het handhaven van internationale vrede en veiligheid.
- Het Internationaal Gerechtshof: Gevestigd in Den Haag, Nederland, het dient als het belangrijkste gerechtelijke orgaan van de VN dat geschillen tussen staten beslecht en adviezen geeft over vragen van internationaal recht.
- Het Secretariaat: Onder leiding van de Secretaris-Generaal, is het verantwoordelijk voor de dagelijkse werkzaamheden van de VN, variërend van administratieve taken tot het uitvoeren van complexe vredesmissies.
De VN speelt ook een cruciale rol bij humanitaire inspanningen, met agentschappen zoals UNICEF (gericht op kinderwelzijn) en het Wereldvoedselprogramma. Daarnaast draagt de VN bij aan mondiale ontwikkeling via het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties (UNDP) en houdt het toezicht op gezondheidskwesties via de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Sinds de oprichting heeft de VN talrijke vredesmissies uitgevoerd, bemiddeld in conflicten, en bijgedragen aan de vorming van internationale normen en verdragen. Ondanks vaak gehoorde kritiek op haar functioneren en beperkingen blijft de VN een belangrijke rol spelen bij het aanpakken van wereldwijde problemen.
VN-Verdragen
Via verdragen beschikt de VN over een aantal belangrijke internationale juridische instrumenten die normen en verplichtingen vaststellen waaraan de verdragsstaten moeten voldoen op gebieden als mensenrechten, ontwapening en milieubescherming. Enkele voorbeelden zijn het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten (IVBPR), het Verdrag tegen Foltering, en het Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK). Aan elk van deze verdragen is een toezichthoudend comité verbonden. Deze comités, zoals het Mensenrechtencomité (HRC) en het Comité voor de Rechten van het Kind (CRC), zijn verantwoordelijk voor het monitoren van de naleving van het verdrag door de staten. De comitéleden beoordelen periodieke rapporten van de lidstaten, geven algemene opmerkingen over de interpretatie van verdragsartikelen en behandelen individuele klachten over schendingen. Door deze activiteiten dragen de comités bij aan de implementatie en interpretatie van internationaal recht en bevorderen zij de bescherming van mensenrechten wereldwijd.
VN Speciale Procedures
De ‘speciale procedures’ van de Verenigde Naties zijn mechanismen en mandaten die zijn ingesteld door de Mensenrechtenraad van de VN om aandacht te geven aan specifieke landen of thematische kwesties op het gebied van mensenrechten. Deze procedures worden uitgevoerd door onafhankelijke mensenrechtenexperts, zoals Speciale Rapporteurs, Werkgroepen en Onafhankelijke Experts, die rapporteren aan de Mensenrechtenraad en de Algemene Vergadering. Deze experts voeren landenbezoeken uit, communiceren met regeringen over mogelijke mensenrechtenschendingen, en stellen jaarlijkse rapporten op om bewustzijn te creëren en aanbevelingen te doen. Speciale procedures dekken een breed scala aan mensenrechtenkwesties, waaronder vrijheid van meningsuiting, foltering, extreme armoede, en de rechten van inheemse volkeren. Ze spelen een cruciale rol in het identificeren en aanpakken van mensenrechtenschendingen wereldwijd en in het bevorderen van internationale normen en best practices op het gebied van mensenrechten.
Intersekse rechten
Al geruime tijd vragen de Verenigde Naties hebben aandacht voor de mensenrechtenschendingen waar intersekse mensen mee te maken hebben. Op verschillende manieren probeert de VN de rechten van intersekse personen te beschermen en te bevorderen:
- Bewustwording en erkenning: De VN heeft bijgedragen aan de bewustwording en erkenning van intersekse personen en hun rechten door thematische rapporten en richtlijnen te publiceren. De VN-organen en -specialisten hebben de erkenning van interseksualiteit als een natuurlijke variatie van de menselijke biologie benadrukt.
- Mensenrechten: Verschillende VN-verdragsorganen, waaronder het Comité tegen Foltering en het Comité voor de Rechten van het Kind, hebben hun bezorgdheid geuit over schendingen van de rechten van intersekse personen, waaronder medische procedures zonder geïnformeerde toestemming.
- Beleidsaanbevelingen: De VN heeft beleidsaanbevelingen gedaan aan lidstaten om discriminerende wetten en praktijken te herzien en de mensenrechten van intersekse personen te beschermen, waaronder hun recht op gezondheid, integriteit, non-discriminatie en autonomie.
- Dialoog en Samenwerking: De VN heeft platforms geboden voor dialoog en samenwerking tussen overheden, intersekse gemeenschappen, en andere belanghebbenden om de rechten van intersekse personen te bevorderen.
Dat heeft er toe geleid dat verschillende VN-verdragsorganen, waaronder het Comité voor de Rechten van het Kind (CRC), het Comité tegen Foltering (CAT) en het Comité voor de Uitbanning van Discriminatie tegen Vrouwen (CEDAW), aan tal van landen landen aanbevelingen hebben gedaan over het beschermen van de rechten van intersekse personen. Vaak hebben die aanbevelingen betrekking op non-consensuele niet-noodzakelijke medische behandelingen (nnmb’s), discriminatie en stigmatisering. Daarnaast hebben ook speciale rapporteurs en andere onafhankelijke experts van de VN aanbevelingen gegeven in hun rapporten en tijdens gesprekken met lidstaten.