Stakeholders
Stakeholders zijn individuen of groepen die in positieve of negatieve zin invloed ondervinden of zelf invloed kunnen uitoefenen op het beleid voor seksediversiteit. Dit is een beknopt en onvolledig overzicht van de organisaties waarvan bekend is dat zij een meer dan gemiddelde invloed hebben op het beleid voor seksediversiteit. De standpunten van de stakeholder zijn niet perse gelijkluidend; ze kunnen zelfs haaks op elkaar staan.
Nederlandse stakeholders
Art.1
Het kenniscentrum discriminatie Nederland. Art. 1 is National Focal Point van de Fundamental Rights Agency.
COC Nederland
COC Nederland of kortweg COC, opgericht in 1946, is een federatie van 20 COC-verenigingen die opkomt voor de belangen van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgender personen en intersekse personen (lhbti personen). Tijdens de Algemene Vergadering van lidverenigingen van het COC op 24 juni 2017 besloten de lidverenigingen unaniem de samenwerking met de interseksebeweging te versterken. Hierin wordt nauw samengewerkt met NNID.
COC Nederland is de oudste nog bestaande LHBTI-belangenorganisatie ter wereld. Het heeft sindsdien een cruciale rol gespeeld in de strijd voor de rechten en acceptatie van lesbiennes, homo’s, biseksuelen, trans- en intersekse personen in Nederland en daarbuiten. De organisatie zet zich in voor gelijke rechten, emancipatie en sociale acceptatie van lhbti personen in Nederland en in het buitenland. COC Nederland beschikt als één van de weinige lhbti-organisaties ter wereld over een ECOSOC speciale consultatieve status bij de Verenigde Naties.
COC zet zich in voor gelijke rechten, emancipatie en sociale acceptatie van lhbti personen in Nederland en in het buitenland. De organisatie beschikt als één van de weinige lhbti-organisaties ter wereld over een ECOSOC speciale consultatieve status bij de Verenigde Naties.
Geschiedenis
COC Nederland werd opgericht op 7 december 1946 onder de naam ‘Shakespeareclub’. In 1949 werd de naam veranderd in ‘Cultuur en Ontspanningscentrum’, afgekort COC. In de beginjaren opereerde de organisatie in het geheim vanwege de sociale stigmatisering en wettelijke restricties rondom homoseksualiteit. Door de jaren heen heeft het COC zich ontwikkeld van een verborgen subcultuur tot een prominente belangenbehartiger voor LHBTI-rechten.
Doel
Het COC streeft naar een diverse en inclusieve samenleving waarin iedereen daadwerkelijk zichzelf kan zijn. Dit betekent dat LHBTI-personen moeten kunnen leven in veiligheid, gelijkheid en vrijheid, zonder angst voor discriminatie en uitsluiting.
Organisatie
Het COC is een federatie met lokale verenigingen verspreid over Nederland. Elk van deze verenigingen wordt geleid door vrijwilligers en focust zich op activiteiten in hun eigen regio. Het nationale bestuur en het landelijke bureau in Amsterdam ondersteunen deze lokale verenigingen en coördineren landelijke initiatieven.
Activiteiten
Door de jaren heen heeft COC Nederland een significante bijdrage geleverd aan de sociale en juridische vooruitgang van LHBTI-rechten in Nederland. Dat heeft COC bereikt met activiteiten gericht op, onder andere, bewustwording en zichtbaarheid:
- Belangenbehartiging en beleidsbeïnvloeding: Op nationaal en internationaal niveau voert het COC lobbyactiviteiten uit om wet- en regelgeving en beleid te beïnvloeden. Het heeft bijgedragen aan grote wettelijke veranderingen, waaronder de openstelling van het huwelijk voor mensen van hetzelfde geslacht in 2001.
- Voorlichting: Het COC verzorgt voorlichtingen op scholen, werkplekken en in de zorgsector om bewustzijn en acceptatie van LHBTI-kwesties te bevorderen.
- Ondersteuning: Via diverse projecten en initiatieven biedt het COC ondersteuning aan specifieke groepen binnen de LHBTI-gemeenschap, zoals oudere LHBTI’s, LHBTI-vluchtelingen en trans- en intersekse personen.
- Evenementen en cultuur: Het COC organiseert en ondersteunt diverse evenementen, zoals Paarse Vrijdag en Pride, en biedt een platform voor LHBTI-cultuur en gemeenschapsvorming.
College voor de Rechten van de Mens
Het College voor de Rechten van de Mens (CRM) belicht, bewaakt en beschermt mensenrechten, bevordert de naleving van mensenrechten (inclusief gelijke behandeling) in praktijk, beleid en wetgeving, en vergroot het bewustzijn van mensenrechten in Nederland.
Het College voor de Rechten van de Mens is het nationale mensenrechteninstituut van Nederland. Het College bevordert, bewaakt en beschermt de mensenrechten in Nederland, in lijn met internationale verdragen en standaarden.
Geschiedenis
Het College werd opgericht in 2012, voortbouwend op de taken van de voormalige Commissie Gelijke Behandeling (CGB) die sinds 1994 actief was. Hoewel de CGB zich oorspronkelijk enkel richtte op discriminatie en gelijke behandeling, heeft het College een breder mandaat om alle mensenrechtenkwesties in Nederland aan te pakken.
Doel
Het hoofddoel van het College is het bevorderen en beschermen van de mensenrechten in Nederland. Dit omvat rechten zoals het recht op gelijke behandeling, vrijheid van meningsuiting, privacy, toegang tot onderwijs en gezondheidszorg, en vele andere rechten die zijn vastgelegd in internationale mensenrechtenverdragen waaraan Nederland is gebonden.
Werkwijze
De meeste Nederlanders kennen het College vooral vanwege de uitspraken in discriminatiezaken. Maar dat is slechts een van de taken; het College houdt zich o.a. bezig met:
- Monitoring & rapportage: Het College monitort en rapporteert over de mensenrechtensituatie in Nederland. Het geeft regelmatig publicaties uit over specifieke thema’s en presenteert deze aan zowel nationale als internationale instanties.
- Onderzoek & aanbevelingen: Het College voert onafhankelijk onderzoek uit naar mensenrechtenkwesties en geeft aanbevelingen aan de overheid, organisaties en het publiek.
- Oordeel in discriminatiezaken: Burgers kunnen klachten indienen bij het College als ze menen dat hun recht op gelijke behandeling is geschonden. Het College geeft dan een niet-bindend oordeel over de klacht.
- Voorlichting & educatie: Het College heeft een actieve rol in het informeren van het publiek en professionals over mensenrechten. Het ontwikkelt voorlichtingsmateriaal, organiseert evenementen en geeft trainingen.
- Internationale samenwerking: Als nationaal mensenrechteninstituut werkt het College samen met vergelijkbare instituten in andere landen en neemt het deel aan internationale netwerken en initiatieven.
In haar werkzaamheden streeft het College ernaar een brug te slaan tussen internationale mensenrechtennormen en de Nederlandse praktijk, en werkt het aan het realiseren van een inclusieve samenleving waarin de rechten en waardigheid van elk individu worden gerespecteerd en beschermd.
DSD-behandelcentra
Artsen hebben een grote invloed op de kwaliteit van leven van intersekse personen. Op deze website staat een overzicht van DSD-behandelteams [URL].
Kinderombudsman
De Kinderombudsman ziet er op toe dat in Nederland de rechten van het kind worden nageleefd. Het is een onafhankelijk instituut, dat sinds 1 april 2011 bestaat.
Ministerie van BZK
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties houdt zich o.a. bezig met het onderwerp grondwet.
Ministerie van J&V
Het ministerie van Justitie en Veiligheid houdt zich o.a. bezig met de onderwerpen discriminatie en wetgeving rondom gender en sekse.
http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-justitie-en-veiligheid
Ministerie van OCW
Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap houdt zich o.a. bezig met de onderwerpen emancipatie en onderwijs.
Ministerie van VWS
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport houdt zich o.a. bezig met de onderwerpen sport, medische ethiek, jeugd en zorg.
Movisie
Het landelijke kennisinstituut en adviesbureau voor toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van welzijn, participatie, sociale zorg en sociale veiligheid.
NNID
Stichting NNID, Nederlandse organisatie voor seksediversiteit, zet zich o.a. in voor gelijkberechtiging en emancipatie van intersekse personen.
Patiëntenorganisaties
Op deze website staat een (ongetwijfeld niet volledig) overzicht van organisaties [URL].
Rutgers, Nederlandse kenniscentrum voor seksualiteit
Rutgers komt voort uit een fusie tussen Rutgers Nisso Groep, en WPF, World Population Foundation.
Rutgers is het Nederlandse kenniscentrum op het gebied van seksualiteit. De organisatie heeft haar oorsprong in de geboorteregelingbeweging en is vernoemd naar Johannes Rutgers, pionier op het gebied van seksuele voorlichting en gezondheidszorg in Nederland. Met meer dan 50 jaar ervaring combineert Rutgers onderzoek, belangenbehartiging en voorlichting om seksualiteit bespreekbaar te maken en seksuele gezondheid te bevorderen, zowel nationaal als internationaal.
Belangrijke pijlers van Rutgers zijn:
- Onderzoek en kennisontwikkeling: De organisatie verricht onderzoek naar diverse aspecten van seksualiteit en deelt kennis en inzichten met professionals, beleidsmakers en het bredere publiek. De thema’s variëren van anticonceptie en seksueel geweld tot seksuele diversiteit en gendergelijkheid.
- Onderwijs en voorlichting: Rutgers ontwikkelt educatief materiaal en programma’s voor scholen, professionals en ouders om open communicatie over seksualiteit te stimuleren. Ze benadrukken het belang van wederzijdse instemming, respect en gelijkheid.
- Seksuele gezondheid: Rutgers werkt aan preventie van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s), ongewenste zwangerschappen en abortussen. Ze richten zich op bewustwording, toegang tot anticonceptie en het recht op veilige abortuszorg.
- Seksueel geweld: De organisatie zet zich in voor de preventie van seksueel geweld en biedt ondersteuning aan overlevenden. Ze promoten gezonde relaties en werken aan de bestrijding van schadelijke gender- en sociale normen.
- Beleidsbeïnvloeding en advocacy: Rutgers werkt actief aan het beïnvloeden van beleid en wetgeving op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR). Ze voeren dialoog met beleidsmakers, nemen deel aan publieke debatten en werken samen met andere organisaties om mensenrechten en gendergelijkheid te bevorderen.
- Internationale programma’s: Rutgers werkt samen met partners wereldwijd, met name in Afrika en Azië, om de SRGR te bevorderen. Daarbij worden lokale initiatieven ondersteund, bijgedragen aan capaciteitsopbouw om de toegang tot seksuele en reproductieve gezondheidsdiensten te verbeteren en de rechten van vrouwen, jongeren en lhbtiqa+-gemeenschappen te versterken.
Rutgers onderscheidt zich door de wetenschappelijk onderbouwde aanpak. Medewerkers doen regelmatig onderzoek naar verschillende aspecten van seksualiteit en baseren interventies en programma’s van de organisatie op deze inzichten.
De organisatie pleit ook op beleidsniveau voor seksuele rechten en gezondheid. Daarvoor wordt nauw samengewerkt met overheidsinstellingen, NGO’s, zorgprofessionals en andere relevante stakeholders met als doel een omgeving te creëren waarin seksuele rechten worden gerespecteerd en waarin iedereen toegang heeft tot kwalitatieve seksuele gezondheidszorg.
Transgender Netwerk
Transgender Netwerk zet zich in voor de emancipatie van trans personen en hun omgeving, met als doel een genderdiverse samenleving mogelijk te maken. NNID werkt waar mogelijk samen met TNN om gezamenlijke doelen te realiseren.
Internationale stakeholders
Amnesty International
Amnesty International heeft in 2017 intersekserechten in Europa voortvarend opgepakt met een duidelijk rapport over de situatie in Denemarken en Duitsland.
Europees Parlement
Beslissingen van het Europees Parlement hebben invloed op de 28 lidstaten van de EU. Het Europees Parlement heeft zich in resoluties uitgesproken tegen de ‘normaliserende’ behandeling van intersekse kinderen en voor opname van discriminatie op grond van geslachtskenmerken in antidiscriminatiewetgeving.
Europese Unie
De Europese gemeenschap, of EU, is een economisch en politiek partnerschap van 27 landen. Een van de belangrijkste doelstellingen van de EU is de eerbiediging van de mensenrechten, zowel binnen de EU als daarbuiten.
Fundamental Rights Agency (FRA)
European Union Agency for Fundamental Rights of Europees Agentschap voor de Grondrechten. De FRA voorziet de instellingen van de EU en de lidstaten van deskundig advies over een scala aan onderwerpen die gerelateerd zijn aan de grondrechten van de inwoners van de EU.
Human Rights Watch
Human Rights Watch heeft 2017 samen met de Amerikaanse organisatie InterAct een rapport over intersekse gepubliceerd.
OII Europe
OII Europe (Organisation Intersex International Europe) is de overkoepelende organisatie van door intersekse mensen bestuurde intersekseorganisaties in Europa en Centraal Azië. OII Europe zet zich in voor de bescherming van de mensenrechten van intersekse personen.
De activiteiten van de organisatie omvatten beleids- en bewustmakingswerk, gemeenschaps- en capaciteitsopbouw en training en opleiding van professionals, bondgenoten en het grote publiek over de situatie van intersekse personen. OII Europe is een frameworkpartner van de Europese Commissie en heeft de status van expert bij de SOGI Unit van de Raad van Europa. OII Europe ondersteunt ook nationale overheden bij hun inspanningen om de situatie van intersekse personen op nationaal niveau te verbeteren.
OII Europe werd opgericht als een netwerk op Mensenrechtendag, 10 december 2012, tijdens het Tweede Intersex Forum in Stockholm. In 2015 werd de organisatie OII Europe opgericht als een non-profit NGO gevestigd in Berlijn, Duitsland.
Organisation Intersex International
OII staat voor Organisation Intersex International. Het op politiek gerichte OII is de grootste organisatie voor intersekse personen. OII werd in 2003 opgericht in Canada als Organisation Internationale des Intersexués. De organisatie is een gedecentraliseerd netwerk dat geleid wordt door bestuurders van intersekseorganisaties uit Afrika, Australië, Azië, Europa, Noord-Amerika, Zuid-Amerika. Het bestuur wordt aangeduid met OII International.
Raad van Europa
De 46 lidstaten, waaronder 27 die lid zijn van de Europese Gemeenschap, hebben het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens ondertekend, een verdrag dat bedoeld is om de mensenrechten, democratie en rechtsgang te beschermen. De Commissaris voor de Mensenrechten heeft in 2015 het rapport ‘Human Rights and Intersex People’ gepubliceerd. Op dit rapport volgde in 2017 resolutie 2191(2017) van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa waarin de lidstaten wordt geadviseerd de rechten van intersekse personen te respecteren.
De Raad van Europa, opgericht in 1949, is een internationale organisatie met als hoofddoel het bevorderen van de mensenrechten, democratie en de rechtsstaat in Europa. Het heeft 46 lidstaten, waaronder alle Europese landen, met uitzondering van Wit-Rusland en Rusland. Het hoofdkwartier is gevestigd in Straatsburg, Frankrijk.
De Raad van Europa moet niet worden verward met de Europese Unie; het is een afzonderlijke entiteit met meer leden en andere doelen. De Raad functioneert als een forum waar Europese landen samenkomen om overeenkomsten te sluiten en normen te ontwikkelen op diverse gebieden, zoals mensenrechten, cultuur, onderwijs en gezondheidszorg.
Een van de bekendste organen van de Raad van Europa is het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Dit Hof houdt zich bezig met klachten over schendingen van de Europese Conventie voor de Rechten van de Mens, een verdrag dat door alle lidstaten van de Raad van Europa is ondertekend. Burgers van lidstaten kunnen rechtstreeks klachten indienen bij het Hof, dat bindende uitspraken kan doen.
De Parlementaire Vergadering, bestaande uit parlementariërs uit de lidstaten, en het Comité van Ministers, bestaande uit de ministers van Buitenlandse Zaken, zijn de belangrijkste besluitvormingsorganen. Daarnaast heeft de Raad van Europa commissies en agentschappen die gespecialiseerd zijn in specifieke beleidsterreinen, zoals de strijd tegen corruptie, bescherming van minderheden en bevordering van culturele diversiteit.
Om synergie te creëren en dubbel werk te voorkomen, werkt de Raad van Europa werkt samen met andere internationale en Europese organisaties, zoals de Europese Unie, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Verenigde Naties.
De Raad van Europa heeft een belangrijke rol gespeeld bij het vormgeven van normen en waarden in Europa, het beschermen van de mensenrechten en het bevorderen van democratische governance. Het is daarom nog steeds een belangrijk platform voor dialoog en samenwerking tussen Europese landen.
Verenigde Naties
Nederland heeft van de Verenigde Naties al verschillende aanbevelingen ontvangen om de rechten van intersekse personen beter te beschermen. De verenigde Naties spelen een belangrijke rol bij het aanspreken van lidstaten op de schending van de mensenrechten van intersekse personen. Inmiddels is er een groot aantal VN-publicaties die regelmatig door de intersekseorganisaties geciteerd worden.
De Verenigde Naties (VN) is een intergouvernementele organisatie, opgericht in 1945 na de Tweede Wereldoorlog, met als primair doel het bevorderen van vrede en veiligheid, het bevorderen van sociale vooruitgang en betere levensstandaarden, en het uitbouwen van samenwerking tussen landen op het gebied van internationaal recht, economische ontwikkeling, sociale zaken en mensenrechten.
Het hoofdkwartier van de VN is gevestigd in New York, VS. De VN bestaat uit 193 lidstaten en verschillende gespecialiseerde agentschappen, programma’s en fondsen die een breed scala van activiteiten uitvoeren.
De belangrijkste organen van de VN zijn:
- De Algemene Vergadering: Een forum waarin alle lidstaten vertegenwoordigd zijn. Ze komen jaarlijks bijeen om te overleggen en resoluties aan te nemen over uiteenlopende wereldkwesties.
- De Veiligheidsraad: Bestaande uit 15 leden, waarvan 5 permanente leden met vetorecht (VS, Rusland, China, VK en Frankrijk) en 10 niet-permanente leden die voor twee jaar worden gekozen. Deze raad is verantwoordelijk voor het handhaven van internationale vrede en veiligheid.
- Het Internationaal Gerechtshof: Gevestigd in Den Haag, Nederland, het dient als het belangrijkste gerechtelijke orgaan van de VN dat geschillen tussen staten beslecht en adviezen geeft over vragen van internationaal recht.
- Het Secretariaat: Onder leiding van de Secretaris-Generaal, is het verantwoordelijk voor de dagelijkse werkzaamheden van de VN, variërend van administratieve taken tot het uitvoeren van complexe vredesmissies.
De VN speelt ook een cruciale rol bij humanitaire inspanningen, met agentschappen zoals UNICEF (gericht op kinderwelzijn) en het Wereldvoedselprogramma. Daarnaast draagt de VN bij aan mondiale ontwikkeling via het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties (UNDP) en houdt het toezicht op gezondheidskwesties via de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Sinds de oprichting heeft de VN talrijke vredesmissies uitgevoerd, bemiddeld in conflicten, en bijgedragen aan de vorming van internationale normen en verdragen. Ondanks vaak gehoorde kritiek op haar functioneren en beperkingen blijft de VN een belangrijke rol spelen bij het aanpakken van wereldwijde problemen.
VN-Verdragen
Via verdragen beschikt de VN over een aantal belangrijke internationale juridische instrumenten die normen en verplichtingen vaststellen waaraan de verdragsstaten moeten voldoen op gebieden als mensenrechten, ontwapening en milieubescherming. Enkele voorbeelden zijn het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten (IVBPR), het Verdrag tegen Foltering, en het Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK). Aan elk van deze verdragen is een toezichthoudend comité verbonden. Deze comités, zoals het Mensenrechtencomité (HRC) en het Comité voor de Rechten van het Kind (CRC), zijn verantwoordelijk voor het monitoren van de naleving van het verdrag door de staten. De comitéleden beoordelen periodieke rapporten van de lidstaten, geven algemene opmerkingen over de interpretatie van verdragsartikelen en behandelen individuele klachten over schendingen. Door deze activiteiten dragen de comités bij aan de implementatie en interpretatie van internationaal recht en bevorderen zij de bescherming van mensenrechten wereldwijd.
VN Speciale Procedures
De ‘speciale procedures’ van de Verenigde Naties zijn mechanismen en mandaten die zijn ingesteld door de Mensenrechtenraad van de VN om aandacht te geven aan specifieke landen of thematische kwesties op het gebied van mensenrechten. Deze procedures worden uitgevoerd door onafhankelijke mensenrechtenexperts, zoals Speciale Rapporteurs, Werkgroepen en Onafhankelijke Experts, die rapporteren aan de Mensenrechtenraad en de Algemene Vergadering. Deze experts voeren landenbezoeken uit, communiceren met regeringen over mogelijke mensenrechtenschendingen, en stellen jaarlijkse rapporten op om bewustzijn te creëren en aanbevelingen te doen. Speciale procedures dekken een breed scala aan mensenrechtenkwesties, waaronder vrijheid van meningsuiting, foltering, extreme armoede, en de rechten van inheemse volkeren. Ze spelen een cruciale rol in het identificeren en aanpakken van mensenrechtenschendingen wereldwijd en in het bevorderen van internationale normen en best practices op het gebied van mensenrechten.
Intersekse rechten
Al geruime tijd vragen de Verenigde Naties hebben aandacht voor de mensenrechtenschendingen waar intersekse mensen mee te maken hebben. Op verschillende manieren probeert de VN de rechten van intersekse personen te beschermen en te bevorderen:
- Bewustwording en erkenning: De VN heeft bijgedragen aan de bewustwording en erkenning van intersekse personen en hun rechten door thematische rapporten en richtlijnen te publiceren. De VN-organen en -specialisten hebben de erkenning van interseksualiteit als een natuurlijke variatie van de menselijke biologie benadrukt.
- Mensenrechten: Verschillende VN-verdragsorganen, waaronder het Comité tegen Foltering en het Comité voor de Rechten van het Kind, hebben hun bezorgdheid geuit over schendingen van de rechten van intersekse personen, waaronder medische procedures zonder geïnformeerde toestemming.
- Beleidsaanbevelingen: De VN heeft beleidsaanbevelingen gedaan aan lidstaten om discriminerende wetten en praktijken te herzien en de mensenrechten van intersekse personen te beschermen, waaronder hun recht op gezondheid, integriteit, non-discriminatie en autonomie.
- Dialoog en Samenwerking: De VN heeft platforms geboden voor dialoog en samenwerking tussen overheden, intersekse gemeenschappen, en andere belanghebbenden om de rechten van intersekse personen te bevorderen.
Dat heeft er toe geleid dat verschillende VN-verdragsorganen, waaronder het Comité voor de Rechten van het Kind (CRC), het Comité tegen Foltering (CAT) en het Comité voor de Uitbanning van Discriminatie tegen Vrouwen (CEDAW), aan tal van landen landen aanbevelingen hebben gedaan over het beschermen van de rechten van intersekse personen. Vaak hebben die aanbevelingen betrekking op non-consensuele niet-noodzakelijke medische behandelingen (nnmb’s), discriminatie en stigmatisering. Daarnaast hebben ook speciale rapporteurs en andere onafhankelijke experts van de VN aanbevelingen gegeven in hun rapporten en tijdens gesprekken met lidstaten.
Of zoek je dit…
Organisaties voor seksediversiteit
De organisaties die zich bezighouden met seksediversiteit zijn grofweg onder te verdelen in twee diagnose-gebonden patiëntenorganisaties en op de-medicalisering gerichte mensenrechten organisaties.
DSD-behandelcentra
In Nederland en Vlaanderen zijn acht gespecialiseerde DSD-behandelcentra.