De plaats van intersekse binnen LHBTI

Hoewel geslachtskenmerken verschillen van seksuele oriëntatie en genderidentiteit, versterkt de toevoeging van intersekse aan lhbtq+ de zichtbaarheid en erkenning van seksediversiteit. Het is daarbij noodzakelijk dat organisaties in beleid inhoudelijke betekenis geven aan de ‘i’ en samenwerken met de intersekse gemeenschap.

Lhbt of Lhbti?

Seksuele oriëntatie, genderidentiteit en geslachtskenmerken zijn niet hetzelfde. Maar ieder mens heeft wel met alle drie te maken.

Alle drie hebben ze ook te maken met hoe de maatschappij denkt over mannen en vrouwen en hoe wij het leven en onszelf ervaren. Op wie word je verliefd? Voel je je een man of een vrouw of misschien meer daar tussenin? Heb je het lichaam van een man of een vrouw? De taal die hiervoor gebruikt wordt is op dit moment nog heel binair. Je bent man óf vrouw. Je wordt verliefd op mannen en/ of op vrouwen. Terwijl genderidentiteiten en seksuele oriëntatie ook buiten deze binaire kaders kunnen vallen. In het Engels wordt voor hiervoor de afkorting SOGIESC gebruikt. Dit betekent Sexual Orientation, Gender Identity and Expression and Sex Characteristics. In het Nederlands komt het neer op seksuele oriëntatie, genderidentiteit en -expressie, en geslachtskenmerken. Er zijn geen absolute definities voor een man of voor een vrouw te formuleren, ook al wordt dat vaak gedacht. Daarom hebben mensen lhbt-personen, dat zijn mensen die lesbisch, homoseksueel, biseksueel of transgender zijn, veel onderwerpen waarop zij met intersekse personen kunnen samenwerken. Intersekse personen voldoen net als LHBT-personens niet aan de heersende normatieve definities van man en vrouw. En net als zij personen hebben intersekse personen last van stigmatisering, schaamte en gevoeligheden rondom zelfacceptatie, relatievorming, seksualiteit en het wel of niet krijgen van kinderen. Het lijkt daarom logisch de I toe te voegen aan LHBT. Op een aantal van de hiervóór genoemde punten liggen er patronen en vooroordelen die zij samen kunnen bestrijden.

De meeste intersekse mensen die zich niet als LHBT identificeren, kijken met bewondering naar de emancipatie van de LHBT-personen. Intersekse personen voelen zich niet vanzelfsprekend verbonden met lhb en t. Andersom is dat net zo. Dat hoeft natuurlijk ook niet. Lhbtiq+-personen en organisaties werken samen waar dit kan en nodig is, maar er zijn ook afzonderlijke organisaties, omdat de achterban bestaat uit verschillende, zeer gevarieerde groepen, die specifieke aandacht nodig hebben.

De I in LHBTI

Ook al zijn er grote verschillen tussen de groepen, de I toevoegen kan wel bijdragen aan erkenning en zichtbaarheid. Meer informatie over en aandacht voor intersekse kan leiden tot meer emancipatie en begrip. Maar achteloos of onjuist lhbtiq+-beleid voeren zonder dat het daadwerkelijk over intersekse gaat, werkt marginaliserend of roept vragen op. Kortom, het hangt van het thema en de context af welke lettercombinatie, bijvooorbeeld lhb, lhbt, lhbti, lhbtiq enzovoort, passend is. Voor gemeenten en organisaties is het belangrijk om hier bewust een keuze in te maken en vóórdat intersekse wordt toegevoegd, contact te zoeken met de betreffende belangenorganisaties.

Hoe zit dat in beleid?

Op internationaal gebied zijn er overkoepelende lhbti-organisaties, waar ook inhoudelijk aandacht wordt besteed aan intersekse. Deze organisaties werken nauw samen met de interseksegemeenschap. De wereldwijd opererende koepel voor lhbti-organisaties, ILGA World werkt samen met intersekse organisaties aan belangenbehartiging bij o.a. de Verenigde Naties en het Europees Parlement. De Europese jongerenorganisatie IGLYO verzorgt samen met intersekse-organisatie OII Europe cursussen voor lhbtq+-organisaties die intersekse-inclusief willen werken. NNID, Nederlandse organisatie voor seksediversiteit, werkt nauw samen met Nederlandse lhbtiq+-organisaties. Maar ze zien ook dwarsverbanden met het feminisme en mensen met een beperking. Nederlandse organisaties als COC Nederland, Transgender Netwerk, Bi+ Nederland, Rutgers en Movisie werken op relevante thema’s samen met NNID. Het uitgangspunt hierbij is dat intersekse alleen wordt toegevoegd als daaraan ook inhoudelijk invulling kan worden gegeven. De Nederlandse regering heeft in 2017 intersekse toegevoegd aan het emancipatiebeleid. Zie de publicatie Misvattingen over intersekse voor meer informatie:

• over de definities van man, vrouw, en sekse,
• over de plaats van de i in lhbtiq+, en
• over de vraag of intersekse een identiteit is.

Integratie versus inclusie

Verschil tussen uitsluiting, segregatie, integratie, en inclussie.

De internationale intersekseorganisaties richten zich op inclusie van intersekse in de maatschappij. Dit vraagt een andere aanpak dan integratie. Het verschil zit vooral in de richting waarin het beleid wordt ontwikkeld. Bij integratie past een persoon zich aan om te kunnen functioneren in de maatschappij. Bij inclusie pas je de maatschappij aan zodat de persoon zichzelf kan blijven. Deze twee soorten beleid leiden tot een geheel ander resultaat.

Huidige situatie

Intersekse bevindt zich op dit moment tussen segregatie en integratie: de patiëntenorganisaties zijn gedeeltelijk zichtbaar geworden in de maatschappij en er is een belangenorganisatie opgericht die zich bezighoudt met emancipatie en mensenrechten. Het risico van integratie is dat de groep een afzonderlijke groep binnen de samenleving blijft.