Een drukke straat in de late middag, verlicht door een gouden zonsondergang. De silhouetten van talloze mensen bewegen in beide richtingen, hun gezichten zijn in schaduw. De zachte gloed geeft een warme en levendige sfeer aan de scene.10 keer
vraag &
antwoordintersekse#1Wat is intersekse?10 keer
vraag &
antwoord

  1. Definitie: Intersekse verwijst naar de doorleefde ervaring van mensen met lichaamskenmerken die niet passen binnen normatieve definities van man of vrouw. Het gaat niet over seksuele oriëntatie of genderidentiteit. Meestal identificeren intersekse personen zich als man of vrouw en kunnen elke seksuele oriëntatie hebben.
  2. Onzichtbaarheid in de maatschappij: Intersekse personen zijn vaak onzichtbaar in een samenleving die een strikte man-vrouw tweedeling hanteert, omdat ze niet altijd voldoen aan de verwachte fysieke of biologische kenmerken.
  3. Biologisch geslacht als spectrum: Seksediversiteit betekent dat het biologisch geslacht een spectrum is met veel variatie, waarbij sommige intersekse personen hun hele leven onbewust kunnen blijven dit spectrum.
  4. Veranderende maatschappelijke perceptie: De groeiende acceptatie  van sekse als een spectrum biedt intersekse personen meer zichtbaarheid, hoewel er nog veel onbekendheid en verwarring is, vooral in relatie tot transgender personen.
  5. Stigma en schaamte: Intersekse personen kampen met problemen zoals stigma schaamte, wat hun integratie in de maatschappij bemoeilijkt.


Kernbegrippen voor dit hoofdstuk : Aansluiting, Baarmoeder, Biologisch geslacht, Biseksueel, Eierstokken, Ervaringen, Geboorte, Geboren, Gelijkwaardige variaties, Genderidentiteit, Heteroseksueel, Homoseksueel, Hormonen, Intersekse, Lesbisch, Lichaam, Lichaamsbouw, Lichaamskenmerken, Maatschappelijk taboe, Maatschappij, Man, Mannelijke identiteit, Medische behandelingen, Non-binair, Normatieve definities, Oestrogeen, Onzichtbaar, Penis, Perceptie, Schaamte, Sekse, Seksediversiteit, Seksuele Oriëntatie, spectrum, Stigma, Testes, Testosteron, Tieners, Transgender, Tweedeling, Vagina, Variatie, Verwachtingen, Vrouw, Vrouwelijke identiteit, XX-chromosomen, XY-chromosomen, Zeggenschap .

Samengevat met AI en gecontroleerd door een redacteur.

Verwijzingen

HOOFDSTUK 1

Wat is intersekse?

Intersekse verwijst naar de doorleefde ervaring van mensen met lichaamskenmerken die niet passen binnen normatieve definities van man of vrouw. Het gaat niet over seksuele oriëntatie of genderidentiteit. Meestal identificeren intersekse personen zich als man of vrouw en kunnen elke seksuele oriëntatie hebben.

Definitie

Intersekse verwijst naar de ervaringen van mensen die geboren zijn met een lichaam dat niet past binnen de normatieve definities van man en vrouw. Intersekse gaat niét over seksuele oriëntatie of genderidentiteit. De meeste intersekse personen hebben een mannelijke of vrouwelijke genderidentiteit en zijn heteroseksueel. Maar net als andere mensen kunnen zij ook een lesbische, homoseksuele of biseksuele oriëntatie hebben of zich identificeren met een andere genderidentiteit, zoals bijvoorbeeld transgender of non-binair.1Vaker dan andere mensen vragen intersekse personen zich af wat het precies betekent om man of vrouw te zijn. Ongeveer 5 procent van hen verwerpt het bij de geboorte toegekende geslacht – meestal gebeurt dat nog voor de puberteit[1]. Anders dan trans personen, kunnen intersekse personen voor de aanpassing van het geslacht in de Basis Registratie Personen een beroep doen op ‘misslag’ (onjuiste informatie in het geboorteregister). Ook kunnen zij hun geslacht registreren als ‘niet kunnen worden vastgesteld’, waarmee zij een X in hun paspoort krijgen in plaats van een V of een M.

Onzichtbaar

Intersekse personen hebben altijd bestaan105105: Intersekse mensen worden gepest, gediscrimineerd, en buitengesloten.Het is een misvatting dat intersekse mensen niet gepest, gediscrimineerd, buitengesloten, en aangevallen worden., maar zijn nauwelijks zichtbaar in onze maatschappij2121: Een coming-out als intersekse persoon is niet noodzakelijk.Het is een misvatting dat eerst maar eens meer intersekse mensen zichtbaar moeten zijn voordat….. Een tweedeling in mannen en vrouwen is de norm2929: De meeste intersekse mensen zijn man of vrouw.Het is een misvatting dat intersekse mensen geen man of vrouw kunnen zijn.. Intersekse is een variatie op wat als de mannelijke of vrouwelijke sekse wordt beschouwd. De norm voor ‘man’ is XY-chromosomen, penis, testes, testosteron en een bepaalde lichaamsbouw. Bij ‘vrouw’ gaat men uit van XX-chromosomen, vagina, eierstokken en baarmoeder, oestrogeen en een andere lichaamsbouw. Daarbij bestaan er ook verwachtingen over wat lichamen moeten kunnen. Intersekse personen voldoen niet aan al deze verwachtingen. Soms betekent dit dat het lijf er anders uitziet dan mensen verwachten bij een man of vrouw. Echter intersekse kan ook betekenen dat het lichaam vanbinnen anders is dan verwacht, bijvoorbeeld op het gebied van chromosomen of hormonen. Soms wordt dat vastgesteld bij de geboorte, of bij tieners, bijvoorbeeld als een meisje niet ongesteld wordt, maar het kan ook pas veel later blijken. De variatie tussen intersekse personen is groot.

Het biologisch geslacht als spectrum

Seksediversiteit is het uitgangspunt dat biologisch geslacht een spectrum is met oneindig veel gelijkwaardige variaties88: Sekse is een spectrum, geen dichotomie.Het is een misvatting dat sekse een dichotomie is.. De variatie tussen intersekse personen is groot8686: De interseksegemeenschap bestaat en heeft altijd al deel uitgemaakt van de samenleving.Het is een misvatting dat er geen interseksegemeenschap bestaat.. Soms is al vanaf de geboorte bekend dat er sprake is van een intersekse kind. Maar er zijn ook mensen die niet weten dat ze intersekse personen zijn, omdat niemand hier nooit achter is gekomen, of omdat hen dit nooit is verteld. Zij kunnen hun hele leven kampen met onbegrepen lichamelijke of geestelijke klachten,of nooit iets merken.

De tweedeling van de maatschappij in mannen en vrouwen is langzaam aan het veranderen(zie ook de woordenlijstA: ContinuumA: Woordenlijst: van ‘normaliserende’ behandeling tot zorg.Het is een misvatting dat taal niet belangrijk is.).

Dat geeft intersekse personen de gelegenheid om naar buiten te treden. De meeste mensen hebben echter nog nooit van intersekse gehoord. Het wordt vaak ten onrechte geassocieerd met transgender zijn2626: Intersekse is niet hetzelfde als transgender.Het is een misvatting dat intersekse mensen transgender zijn (en ook dat trans mensen intersekse zijn).. In tegenstelling tot transgender personen hebben intersekse personen vaak geen zeggenschap gehad over de medische behandelingen die ze hebben ondergaan. Voor intersekse personen is niet zozeer de perceptie van de eigen sekse het vraagstuk, maar de schaamte en het stigma als gevolg van het maatschappelijke taboe op intersekse. Aansluiting bij de rest van de maatschappij kan daardoor soms moeilijk zijn[2].

In Misvattingen over intersekse 11: Definitie van intersekse.Het is een misvatting dat onduidelijk is wat intersekse is.22: De visie op intersekse verandert, net als intersekse personen zelf ook veranderen.Het is een misvatting dat intersekse mensen niet veranderen als gevolg van de paradigmaverschuiving.33: Intersekse is geen onnodig ‘hokje’.Het is een misvatting dat intersekse mensen zichzelf in een onnodig ‘hokje’ stoppen.44: Er is maar één soort intersekse.Het is een misvatting dat er verschillende soorten intersekse zijn.55: Intersekse gaat niet om variaties /verschillen in geslachtskenmerken.Het is een misvatting dat intersekse om variaties/verschillen in geslachtskenmerken gaat.66: Niet iedereen kan zich intersekse noemen.Het is een misvatting dat iedereen zichzelf intersekse mag noemen.77: Er is geen controle nodig of iemand ‘echt’ intersekse is.Het is een misvatting dat het een probleem is dat iemand die dat niet is zich intersekse kan noemen.wordt dieper ingegaan op de vraag wat intersekse is.

Een X in het paspoort

Vaker dan andere mensen vragen intersekse personen zich af wat het precies betekent om man of vrouw te zijn. Ongeveer 5 procent van hen verwerpt het bij de geboorte toegekende geslacht – meestal gebeurt dat nog voor de puberteit[1]. Veel intersekse personen die hun geboortegeslacht afwijzen, identificeren zich niet als transgender. Anders dan transgender personen, kunnen intersekse personen voor de aanpassing van het geslacht in de Basis Registratie Personen een beroep doen op ‘misslag’ (onjuiste informatie in het geboorteregister). Hiervoor is gang naar de rechter nog wel noodzakelijk. Het is ook mogelijk om het geslacht te registreren als ‘niet kunnen worden vastgesteld’ of ‘geslacht niet geregistreerd’3131: Intersekse personen moeten voor hun geslachtsregistratie kunnen kiezen uit M, V of X.Het is een misvatting dat de ‘geslacht is niet kunnen worden vastgesteld’-optie in het geboorteregister overbodig is., waarmee zij een X in hun paspoort krijgen in plaats van een V of een M3030: Een X in het paspoort moet voor alle Nederlanders beschikbaar komen.Het is een misvatting dat alle intersekse mensen een X in hun paspoort willen..

Standpunt NNID

Titel

Tekst.

Wat mensen zeggen


  • Is dat inteelt? Is ze verkracht?
    ‘Ik zat gisteren met mijn dochter bij de EHBO (gat in haar hoofd). Vraagt de intakebroeder hoe het gebeurd is en of ze wel eens opgenomen is geweest en of ze bij een specialist loopt. Het overviel me en voor ik het wist, zei ik dat ze intersekse is – ik moet nog leren wat te zeggen, want zo’n broeder heeft daar natuurlijk niks mee te maken. Hij kijkt me vol onbegrip aan: ‘Is dat inteelt? Is ze verkracht? Incest?’.[a]
    — Moeder van een intersekse dochter – 2015

  1. Interview NNID voor VN-schaduwrapportage.

Letterlijk citaat mensenrechtenparadigma
Letterlijk citaat Medisch paradigma
Uitspraak/aanbeveling/citaat mensenrechten institutie of – authoriteit
Citaat van boek  of (peer-reviewed) artikel, niet aan één auteur toe te wijzen,
ongeacht het paradigma

  1. Falhammar H, Claahsen-van der Grinten HL, Reisch N, Slowikowska-Hilczer J, Nordenstrom A, Roehle R, et al. Health status in 1040 adults with disorders of sex development (DSD): a European multicenter study. Endocrine Connections. 2018. https://doi.org/10.1530/ec-18-0031
  2. van Lisdonk J. Leven met intersekse/DSD – Een verkennend onderzoek naar de leefsituatie van personen met intersekse/DSD. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 18 juni 2014 2014. Rapport Nr. 2014-15. ISBN 978 90 377 0705 2.
HOME
MENU
VOLGENDE (2)

10 keer vraag en antwoord over intersekse is een co-productie van Movisie en Stichting NNID.

Intersekse: 10 keer Vraag & Antwoord is een co-productie van Movisie en Stichting NNID

Deze publicatie is een update van de uitgaves uit 2016 en 2020.

Auteurs 2024:
Miriam van der Have en Mir Abe Marinus

Auteurs 2020:
Ceronne Kastelein (Movisie), Bente Keulen (NNID), Annelies Tukker (NNID) en Miriam van der Have (NNID)

Auteurs 2016:
Juul van Hoof (Movisie) en Miriam van der Have (NNID)

Met dank aan:
Bouko Bakker (Rutgers), Jeannette van Borselen (Ministerie van OCW) en Margriet van Heesch (UvA)

Deze publicatie is mogelijk gemaakt door financiering van het ministerie van OCW.

Laatst gewijzigd op 30 januari 2024 door Miriam van der Have

<speak>

HOOFDSTUK 1

Wat is intersekse?

Stichting NNID in Nijmegen maakt zich sterk voor wetgeving tegen nnmb’s.

Intersekse verwijst naar de doorleefde ervaring van mensen met lichaamskenmerken die niet passen binnen normatieve definities van man of vrouw. Het gaat niet over seksuele oriëntatie of genderidentiteit. Meestal identificeren intersekse personen zich als man of vrouw en kunnen elke seksuele oriëntatie hebben.

Definitie

Intersekse  verwijst naar de doorleefde ervaring van mensen die geboren zijn met een lichaam dat niet past binnen de normatieve definities van man en vrouw. Intersekse gaat niet over seksuele oriëntatie of genderidentiteit. De meeste intersekse personen hebben een mannelijke of vrouwelijke genderidentiteit en zijn heteroseksueel. Maar net als andere mensen kunnen zij ook een lesbische, homoseksuele of biseksuele oriëntatie hebben of zich identificeren met een andere genderidentiteit, zoals bijvoorbeeld transgender of non-binair.

Onzichtbaar

Intersekse personen hebben altijd bestaan, maar zijn nauwelijks zichtbaar in onze maatschappij. Een tweedeling in mannen en vrouwen is de norm. Intersekse is een variatie op wat als de mannelijke of vrouwelijke sekse wordt beschouwd. De norm voor ‘man’ is X Y-chromosomen, penis, testes, testosteron en een bepaalde lichaamsbouw. Bij ‘vrouw’ gaat men uit van X X-chromosomen, vagina, eierstokken en baarmoeder, oestrogeen en een andere lichaamsbouw. Daarbij bestaan er ook verwachtingen over wat lichamen moeten kunnen. Intersekse personen voldoen niet aan al deze verwachtingen. Soms betekent dit dat het lijf er anders uitziet dan mensen verwachten bij een man of vrouw. Echter intersekse kan ook betekenen dat het lichaam vanbinnen anders is dan verwacht, bijvoorbeeld op het gebied van chromosomen of hormonen. Soms wordt dat vastgesteld bij de geboorte, of bij tieners, bijvoorbeeld als een meisje niet ongesteld wordt, maar het kan ook pas veel later blijken. De variatie tussen intersekse personen is groot.

Het biologisch geslacht als spectrum

Seksediversiteit is het uitgangspunt dat biologisch geslacht een spectrum is met oneindig veel gelijkwaardige variaties. De variatie tussen intersekse personen is groot. Soms is al vanaf de geboorte bekend dat er sprake is van een intersekse kind. Maar er zijn ook mensen die niet weten dat ze intersekse personen zijn, omdat zij hier nooit achter zijn gekomen, of omdat hen dit nooit is verteld. Zij kunnen hun hele leven kampen met onbegrepen lichamelijke of geestelijke klachten, of nooit iets merken.

De tweedeling van de maatschappij in mannen en vrouwen is langzaam aan het veranderen naar een spectrum.  Dit staat ook beschreven in de woordenlijst van Misvattingen over intersekse).

Dat geeft intersekse personen de gelegenheid om naar buiten te treden. De meeste mensen hebben echter nog nooit van intersekse gehoord. Het wordt vaak ten onrechte geassocieerd met transgender zijn. In tegenstelling tot transgender personen hebben intersekse personen vaak geen zeggenschap gehad over de medische behandelingen die ze hebben ondergaan. Voor intersekse personen is niet zozeer de perceptie van de eigen sekse het vraagstuk, maar de schaamte en het stigma als gevolg van het maatschappelijke taboe op intersekse. Aansluiting bij de rest van de maatschappij kan daardoor soms moeilijk zijn.

Kadertekst: <break time=”0.25s”/>Een X in het paspoort

Vaker dan andere mensen vragen intersekse personen zich af wat het precies betekent om man of vrouw te zijn. Ongeveer 5 procent van hen verwerpt het bij de geboorte toegekende geslacht – <break time=”0.25s”/>meestal gebeurt dat nog voor de puberteit. Veel intersekse personen die hun geboortegeslacht afwijzen, identificeren zich niet als transgender. Anders dan transgender personen, kunnen intersekse personen voor de aanpassing van het geslacht in de Basis Registratie Personen een beroep doen op ‘misslag’ (dat woord staat voor ‘onjuiste informatie in het geboorteregister’). Hiervoor is gang naar de rechter nog wel noodzakelijk. Het is ook mogelijk om het geslacht te registreren als ‘niet kunnen worden vastgesteld’ of ‘geslacht niet geregistreerd’, waarmee zij een X in hun paspoort krijgen in plaats van een V of een M.

</speak>